Lodowiec, a więc wolno płynąca masa lodu powstałego z przekształcenia pokładów wiecznego śniegu. W związku z tym, że Tatry (choć obiektywnie malutkie) są najwyższymi wzniesieniami w łańcuchu Karpat, pojawia się pytanie: Czy istnieją tam lodowce?

Problem braku lodowców „z prawdziwego zdarzenia” wynika głównie z małych wysokości jakie tu występują oraz stosunkowo niskich opadów. Często używa się innego określenia – śnieżnik. Śnieżnik to całoroczny, nietopniejący nawet w upalne lata płat wieloletniego śniegu. Największy lodowczyk tatrzański położony jest na Słowacji. Znajduje się on w Miedzianej Kotlinie u stóp Durnego Szczytu i Łomnicy. Jest to jednocześnie najpotężniejszy obszar lodowy w Europie Środkowej między Alpami a Kaukazem. Liczy 600 m długości i 30-150 m szerokości.

Zaśnieżona górna część Miedzianej Kotliny pomiędzy szczytami grupy Łomnicy – źr. Wikipedia, fot. Jerzy Opioła

W Tatrach po naszej stronie, istnieje Lodowczyk Mięguszowiecki (liczy od 0,5 do 1 ha i leży w Bańdziochu pod Mięguszowieckimi Szczytami). Oba te lodowce mają podobne źródła zasilania. Z jednej strony jest to padający śnieg, chociaż główne masy śnieżnika (70-90%) to efekt działania lawin i zsypów śniegu z wyżej położonych obszarów. Oba wspomniane lodowczyki leżą poniżej granicy wiecznego śniegu. Obu grozi niestety globalne ocieplenie.

Dwadzieścia parę tysięcy lat temu, lodowce przykrywały ponad jedną trzecią powierzchni całych Tatr. Osiągały naprawdę spore rozmiary – 55 systemów lodowcowych pokrywało wtedy łącznie ok. 280 km2. Minęło już ok. 10 tys. lat od czasu, kiedy stopniały. Jednak prawdopodobnie tu wrócą, kiedy nas na tym świecie już nie będzie.

Na dzień dzisiejszy, liczby nie kłamią:

Łączna powierzchnia lodowczyków w Tatrach na skutek globalnego ocieplenia stale maleje. I tak:
- w latach 20-tych XX wieku było to 0,9 km2,
- w 1949 r. - 0,774 km2,
- w latach 80., w Polsce - 0,1 km2.

Wśród geomorfologów, glacjologów dominuje pogląd, że wszystkie tatrzańskie lodowczyki nie posiadają jednak właściwych cech dla lodowców innych:
- nie mają części akumulacyjnej (pole firnowe),
- ani nie mają części ablacyjnej (jęzor lodowca),
- brak im ruchu spływającego,
- nie posiadają tzw. niebieskiego lodu,
- szczeliny powstały tu nie na skutek ruchu lodowca, lecz z powodu osiadania płatu śnieżnego podtopionego od spodu.

Niebieski lód lodowcowy jest najstarszym lodem lodowca. Charakteryzuje się dużym ziarnem (średnicy do kilku centymetrów) i powstaje w głębokich warstwach lodowców firnowych pod naciskiem wyższych warstw. Śnieg ulega tu lokalnemu stopieniu i powolnej rekrystalizacji. Powstają kryształy lodu niemal całkowicie pozbawione elementów rozpraszających światło, takich jak granice ziaren, pęcherzyki powietrza, mikropęknięcia.

Jeszcze słowo o naszym rodzimym Lodowczyku Mięguszowieckim. Jest też znany jako Mięguszowiecki Śnieżnik i stanowi szczątkowy lodowczyk firnowy. Tak dokładnie to znajduje się on w Bandziochu (Mięguszowieckim Kotle) w polskich Tatrach Wysokich. Położony jest w jego górnej części, w linii spadku Mięguszowieckiej Przełęczy pod Chłopkiem, na wysokości 1973-2035 m n.p.m. W niektóre lata łączy się wąskim pasem śnieżnym z mniejszym polem lodowo-firnowym pod Mięguszowieckim Szczytem Pośrednim. Pod lodowczykiem natomiast znajduje się zmiennej (66-94 m) długości wytopiony tunel. Lodowczyk Mięguszowiecki utworzył się około 200 m poniżej klimatycznej linii wiecznego śniegu ale istnieje głównie dzięki licznym lawinom i zsypom śnieżnym spod Przełęczy pod Chłopkiem. Taka forma zasilania determinuje stożkowaty kształt jego górnej części. Lodowczyk wykazuje niewielki ruch, rzędu 0,6-0,8 m/rok. Czas całkowitej wymiany masy oceniany jest na 100-150 lat (taki jest też wiek najstarszych rocznych warstw).

Bańdzioch i Lodowczyk Mięguszowiecki (poniżej Przełęczy pod Chłopkiem) - źr. Wikipedia, fot. Krzysztof Dudzik

Oto przeglądarkowe modele 3D zlodowaconych Tatr umieszczono także:

>>>tutaj i >>>tutaj

{youtube}n4hwVOYGZXs{/youtube}

{youtube}PqJi61VzEek{/youtube}

Bartek Michalak

Źródła:
- www.portalgorski.pl
- Tatry Polskie - PRZEWODNIK, Józef Nyka, Latchorzew 2002
- Tatry Słowackie - PRZEWODNIK, Józef Nyka, Latchorzew 2002
- Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie, Janusz Kurczab, Marek Wołoszyński, Warszawa 1991
- Internet (ogólnie)