Janusz Gołąb urodził się 16 listopada 1967 r. w Gliwicach. Jest taternikiem, alpinistą i himalaistą. Wspina się od 30 lat i traktuje to jako najbardziej intensywną i subtelną formę obcowania z górami. Wspinanie ma dla niego wspólny mianownik z wolnością i marzeniami. Ale nie samą wspinaczką człowiek żyje.

Również MTB wydaje się zajmować ważne miejsce w jego górskim życiu. W sierpniu 2013 r. przejechał w 12 dni Główny Szlak Beskidzki. W 2015 r. pokonał w 9 dni Główny Szlak Sudecki i jeszcze tego samego roku Mały Szlak Beskidzki jadąc non stop 27 h. W 2016 r. do listy pokonanych tras dopisał Szlak Orlich Gniazd. Żeglarstwo również nie jest Januszowi obce, w 2015 r. brał udział w projekcie Baltic Catamaran Challenge.

Jest członkiem Klubu Wysokogórskiego Gliwice i kadrowiczem PZA w alpinizmie. W latach 2008 - 2011 był członkiem Kapituły Nagrody Środowisk Wspinaczkowych „Jedynka”. Sprawował także funkcje społeczne - był członkiem Komisji Wypraw przy Polskim Związku Alpinizmu i wiceprezesem do spraw sportowych w Klubie Wysokogórskim w Gliwicach, jak również wielokrotnym delegatem na Walny Zjazd Polskiego Związku Alpinizmu.

1989 - na szczycie Babiej Góry, fot. z arch. Janusza Gołąba1989, na szczycie Babiej Góry, fot. z arch. Janusza Gołąba

Na początku lat 90. wspinał się na panelu w KW Gliwice ze Stanisławem Piecuchem, a potem zaczęli razem jeździć zimą w Tatry. Chyba w 1992 r. umówili się na zimowe wspinanie z Jackiem Fluderem. I tak to się zaczęło. Później dołączył do nich Grzegorz Skorek. Stworzyli doskonały zespół wspinaczkowy, często określany medialnym mianem Dream Teamu. Trudno się nie zgodzić z tym przydomkiem, gdyż alpiniści w latach 90. ubiegłego wieku i na początku XXI dokonali serii fenomenalnych wspinaczek, czym zapisali się w historii polskiego alpinizmu. By uświadomić sobie skalę górskich sukcesów Dream Teamu warto przeanalizować przejścia Janusza Gołąba, zamieszczone na końcu artykułu.

1999, po przejściu nowej drogi na wschodniej ścianie Kedar Dome w Himalajah Garhwalu, od lewej Janusz Gołąb, Jacek Fluder i Staszek Piecuch, fot. z arch. Janusza Gołąba 1999, po przejściu nowej drogi na wschodniej ścianie Kedar Dome w Himalajah Garhwalu,
od lewej Janusz Gołąb, Jacek Fluder i Staszek Piecuch, fot. z arch. Janusza Gołąba

W Tatrach dokonał kilkuset wybitnych powtórzeń najtrudniejszych dróg, 40 razy pokonał Kazalnicę Mięguszowiecką. W Alpach wytyczył nowe drogi, dokonał pierwszych polskich powtórzeń dróg i ogólnie kilkudziesięciu wybitnych powtórzeń najtrudniejszych dróg (m.in. Petit Dru, Grandes Jorasses, Marmolada, Mount Blanc, Trollveggen, Eiger). Jeździł w góry Alaski, Grenlandii, Patagonii, Tienszanu. I oczywiście w Himalaje i Karakorum - 9 marca 2012 r. dokonał pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Gaszerbrum I, 31 lipca 2014 r. stanął na szczycie K2. Mimo tych wszystkich sukcesów wciąż cieszy się obcowaniem z górami i regularnie wyjeżdża w Beskidy.

2014 - dzień po zdobyciu K2, w trakcie zejścia, w C1. Fot z arch. Janusza Gołąba2014, dzień po zdobyciu K2, w trakcie zejścia, w C1. Fot. z arch. Janusza Gołąba

Wspinaczce Janusza Gołąba towarzyszy spokój i skupienie. Preferuje małe zespoły działające w stylu alpejskim. W górach najważniejszy jest dla niego człowiek, dlatego tak bardzo ceni sobie partnerstwo przyjaciół, z którymi miał możliwość się wspinać, a nierzadko byli to wybitni alpiniści, jak chociażby: Wojtek Kurtyka, Artur Hajzer czy Marcin Tomaszewski i wielu, wielu innych. Liczy się oczywiście z ryzykiem, jakie góry ze sobą niosą. Bezpieczeństwo jest nieodzownym elementem każdej jego wyprawy. I jak do tej pory przeważnie obywało się bez wypadków. Wyjątkiem był rok 1996, kiedy uczestniczył w wyprawie PZA do Patagonii. Celem było wytyczenie nowej drogi wschodnią ścianą Cerro Torre (3133 m). Po pokonaniu 600 m, ze względu na ogromne zagrożenie wodą i spadającymi kawałkami lodu, członkowie wyprawy postanowili przejść drogę Maestriego. Ale i to nie uchroniło wspinaczy przed wypadkiem. Na Janusza, który był ok. 60 m od plateau szczytowego, posypały się kamienie, w efekcie czego doznał groźnego urazu prawej ręki. Zespół musiał się wycofać.
Także lato 2004 r. okazało się być tragiczne. Wraz z Grzegorzem Skorkiem pojechał na wyprawę w góry Tien-Szan. Celem wyprawy było poprowadzenie nowej drogi na północnej ścianie Chan Tengri (7010 m). W trakcie załamania pogody, podczas wycofywania się ze ściany, zginął Grzegorz Skorek. Janusz Gołąb pozostał w ścianie z liną ale bez sprzętu. Dwa dni trwała walka o bezpieczny zjazd do podstawy urwiska. Po tym wypadku himalaista zrezygnował z wypraw w góry wysokie aż do 2012 r. (do czasu wyprawy na Gaszerbrum I).

Koledzy Janusza, z okazji jego urodzin:

Janusz – wizjoner, człowiek uparty, dążący do zrealizowania celu choć nie za wszelką cenę, dobry partner od liny a prywatnie kolega. Dzięki temu, że los kiedyś nas ze sobą zetknął udało nam się trochę fajnie powspinać. Z okazji urodzin dużo zdrowia a reszta przyjdzie sama.
- Staszek Piecuch

***

Po pierwszej wyprawie na Filar Cassina na Alaske wiedzieliśmy z Jędrkiem (Andrzej Życzkowski), że potrzebujemy wzmocnienia składu...wyborem numer jeden...wręcz wyborem marzeń był nasz klubowy kolega, Michael Jordan alpinizmu gliwickiego Jasiu Gołąb. Jako, że nie mieliśmy szans naszego mistrza zaprosić bezpośrednio...bo co myśmy tam zimą na Trolach zrobili to trzeba było podejść do sprawy sposobem...i na początek uśpić czujność naszej ofiary:) Pierwsze co zrobiliśmy to pojechaliśmy z naszymi Kobietami i Jasiem do Samotni na finał WOŚP, a następnie po fantastycznym imprezowym weekendzie, gdy w niedziele wieczorem jakiekolwiek instynkty zachowawcze Jasia były już mocno otępiałe przystąpiliśmy do ataku i wyrwaliśmy z niego deklarację udziału w naszej wyprawie...Mamy Jordana w zespole!!! Kilka miesięcy później pakujemy się do ataku na drogę Cassina ... a Jasiu przygląda nam się z krzywą miną...najpierw wyrzucił nam z plecaków puchowe łapawice (które rok wcześniej były niezbędne), potem zapasowe rękawice ...potem...cośtam , a potem coś innego...co w naszej opinii było niezbędne do przeżycia na 6000m w arktycznym klimacie który panuje na Denali...jednak kulminacja miała dopiero nadejść...Co ty K... robisz? krzyknał Jasiu widząc, że wciskam do plecaka termos? nie zdążyłem odpowiedzieć ...a on dodał ... Termos to się zimą bierze na ośmiotysięczniki...butelkę plastikową sobie weź...Popatrzyłem przerażony na Jędrka...-20 albo mniej, a my z butelką...z sorbetem...zachciało nam się Jordana....
- Wojciech Grzesiok

***

Janusza poznałem kilka lat temu. W tym roku po raz pierwszy miałem przyjemność związać się z nim liną podczas wspinaczki w Himalajach Garhwalu. Dobrze jest wspinać się z kimś tak bardzo kompetentnym, kto mimo tego, że już jest legendą, jest tak bardzo na to wspinanie nakręcony. Mimo tego, że lubuje się on we wspinaczce samotnej, często bez liny, to z pełnym przekonaniem podkreślam, że wspina się on niezwykle bezpiecznie, przemyślanie. "Na dole" bywa melancholijny i zamyślony, jednak przede wszystkim obdarzony jest dużym poczuciem humoru, co sprawia, że jest wspaniałym kompanem również po wspinaniu.
- Kacper Tekieli

***

W swojej wspinaczkowej karierze Janusz Gołąb został wielokrotnie wyróżniony i nagrodzony:
– 1994 r. – Złoty Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe
– 1999 r. - KOLOS w dziedzinie „Alpinizm” – za zdobycie wschodniej ściany Kedar Dome w Garhwalu (Indie), jednej z najtrudniejszych ścian w Himalajach (wraz z Jackiem Fluderem, Stanisławem Piecuchem).
– 2000 r. - Wyróżnienie Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, na wniosek Zarządu Polskiego Związku Alpiniz¬mu – za przejście w 1999 r. wschodniej ściany Kedar Dome w Himalajach Gharwalu (wraz z Jackiem Fluderem, Stanisławem Piecuchem.
– 2000 r. - wyróżnienie KOLOSów w dziedzinie „Alpinizm” - za wytyczenie 900-metrowej trudnej drogi na ścianie góry Nalumassortoq w południowej Grenlandii (wraz z Jackiem Fluderem, Stanisławem Piecuchem i Marcinem Tomaszewskim).
– 2003 - Nagroda Polskiego Związku Alpinizmu za najlepsze przejście wspinaczkowe w sezonie zimowym 2002/2003 - Nauka Haczenia, Wielka Turnia, V+, A3+, pierwsze jednodniowe i pierwsze non-stop przejście zimowe, 14h, piąte przejście w ogóle (wraz z Grzegorzem Skorkiem).
– 2003 - wyróżnienie KOLOSów w dziedzinie „Alpinizm” - za wytyczenie nowej drogi zimowej na zachodniej ścianie legendarnego Petit Dru w Alpach (wraz ze Stanisławem Piecuchem i Grzegorzem Skorkiem).
– 2012 r. - KOLOS w dziedzinie „Alpinizm” – za pierwsze zimowe wejście szczyt dla Wyprawy na Gasherbrum I.
– 2012 r. - Best of ExplorersWeb 2012 Awards - Gasherbrum I First Winter Ascent - za najważniejsze osiągnięcie w dziedzinie eksploracji i sportu w 2012 r. (wraz z Adamem Bieleckim).
– 2012 - Travelery 2012, nagroda magazynu National Geographic Traveler, w kategorii
Wyczyn Roku za pierwsze zimowe wejście na szczyt Gaszerbrum I (wraz z Adamem Bieleckim i z zespołem, pod kierownictwem Artura Hajzera)
– 2015 - Odznaczenie Prezydenta RP Złotym Krzyżem Zasług za zasługi dla rozwoju sportów wysokogórskich, za promowanie imienia Polski w świecie.
– 2015 - Wspinanie.pl, trzecie miejsce w plebiscycie portalu na „Przejście Sezonu”
Za pokonanie Filara Cassina na Denali (Alaska).

GÓRSKIE DOKONANIA

Tatry:
– 1990 lato - powtórzenie drogi Hematytówka (IX-) i Trawers Międzymiastowej (VIII+) na Raptawickiej Turni (ze Stanisławem Piecuchem)
– 1992 XII 25 - pierwsze przejście jednodniowe drogi Ściek (V+ A2) na Kotle Kazalnicy Mięguszowieckiej w czasie 18 h (z Jackiem Fluderem)
– 1992 I 24-25 - przejście zimowe drogi Superściek (V+ A2) na Kotle Kazalnicy w 20 h (z Bogdanem Samborskim)
– 1993 II 9 - pierwsze przejście jednodniowe drogi 15.10 do Yumy (V+ A3) na Kotle Kazalnicy w 18 h (z J. Fluderem)
– 1993 II 13 - solo Direttissima Mięguszowieckiego Szczytu w czasie 1,5 h
– 1996 VI 7-8 - nowa droga Metanoja (VII+/RP, IX-/A1) w środkowej części urwiska Kazalnicy Mięguszowieckiej (z Michałem Szymańskim)
– 1996 III - solo Drogo Daga (V A1+) na Kotle Kazalnicy w 12 h
– 1996/1997 zima - solo Polak w Kosmosie (V A1) na Kotle Kazalnicy (13 h)
– 1998/1999 zima - Droga Fijała (VII A2+) pierwsze przejście w stylu non stop na Czołówce Mięguszowieckiego Szczytu (z J. Fluderem i B. Samborskim)
– 1998/1999 zima - Trzy Pory Roku (VI A2+) na Turni Zwornikowej Cubryny w 11 h (z J. Fluderem i B. Samborskim)
– 2001 II 14 - najszybsze zimowe przejście Filara z Ostrogą (V A1) na Kazalnicy Mięguszowieckiej w czasie 8 godzin i 50 min. (z S. Piecuchem)
– 2001 II 16 - trzecie zimowe przejście Drogi Kurtyka-Czyżewski (VI+ A3) na Kazalnicy Mięguszowieckiej w 9,5 h (z S. Piecuchem)
– 2002 III 10 - pierwsze powtórzenie drogi Superparajnoja (V+ A2) na Kazalnicy Mięguszowieckiej w 17,5 h (z Grzegorzem Skorkiem)
– 3 lutego 2002 r - najszybsze zimowe przejście Drogi Długosza (V+ A1) na Kazalnicy Mięguszowieckiej w ponad 6 h (z G. Skorkiem)
– 2002/2003 zima - pierwsze jednodniowe i pierwsze non stop przejście zimowe drogi Nauka Haczenia (V+ A4) na Wielkiej Turni w 14 h (z G. Skorkiem)
– 2010 II 7 - przejście zimowe drogi Grass Opera (VI+ A0) na północnej ścianie Giewontu (z Jackiem Kantyką)
– 2011 I 5 - drugie przejście drogi Bad Jack (VII, 1 x A0) na północnej ścianie Giewontu w 10 h (z J. Kantyką)

Alpy i Dolomity:
– 1991 lipiec - przejście drogi Przez Rybę (IX- RP) na Marmolada di Ombretta w 12 h (z S. Piecuchem i B. Samborskim)
– 1991 lipiec - pierwsze polskie przejście klasyczne Filara wiewiórek (VIII RP) na Cima Ovest di Lavaredo (z S. Piecuchem i B. Samborskim)
– 1991 sierpień – drugie klasyczne przejście Filara Frêney (7a OS) na Mont Blanc (z S. Piecuchem i Tomaszem Köhlerem)
– 1991 sierpień - pierwsze polskie przejście drogi Folies Bergère (7b RP) na Dent du Requin w masywie Mont Blanc (z S. Piecuchem)
– 1991 sierpień - pierwsze powtórzenie drogi Mua Español Corazón (7a OS) Petites Jorasses (z S. Piecuchem)
– 1992 II 24 – III 03 - zimowe przejście Direttissimy Francuskiej na zachodniej ścianie Petit Dru (z Ryszardem Hołodniakiem i B. Samborskim)
– 1993 I 22 – przejście drogi klasycznej na Eigierze w 23 h (z Wojciechem Gumulą i S. Piecuchem)
– 1993 III 7-10 - pierwsze przejście zimowe (drugie w ogóle) drogi Manitua na północnej ścianie Grandes Jorasses (z J. Fluderem, S. Piecuchem i B. Samborskim)
– 1993 VIII 30 - drugie przejście drogi Extreme Dream na północnej ścianie Grandes Jorasses (z J. Fluderem)
– 1996 lato - pierwsze polskie przejścia dróg: Via Futura (80- RP, górna część ściany drogą Vinatzer-Castiglioni z wariantem Stenico-Fross), Viva Gorbi (8 RP), Politica Sporca (9 RP), Via Fortuna (8 RP) na południowej ścianie Marmolady (z Adam Doleżychem)
– 2000 lato - przejścia dróg: Via Omrello da Sole (VIII-), Via Elsa (VIII-), Via Olimp (VII+ OS) na Marmolada di Penia (z G. Skorkiem)
– 2000 lato - przejście drogi Via Millenium (IX+ RP) na Marmolada di Penia (z G. Skorkiem)
– 2001 lato - przejście drogi Via Ekstasi (ED- 7+, A0, OS) na Marmolada di Rocca w 13 h (z G. Skorkiem)
– 2001 sierpień - pierwsze polskie przejście drogi Directissime Ghilini-Piola (1300 m, ABO inf 6b A4) na Eigerze w czasie 31 godz.
– 2003 II 18-23 – częściowo nowa droga Home Speed Home (VII A3) na zachodniej ścianie Petit Dru (z S. Piecuchem i G. Skorkiem)

Norwegia, Alaska, Grenlandia, Patagonia, Andy, Pamiro-Ałaj
– 1992 lato – przejście Drogi Timofiejewa (VIII A3) na zachodniej ścianie Piku Asan (4230 m) w Pamiro-Ałaju w dolinie Ak-Su w 1,5 dnia (z S. Piecuchem)
– 1994 II/III – pierwsze przejście zimowe drogi Arch Wall o długości 1100 m (VI, 5.11-, A4+) w ścianie Trollväggen (Troll Wall) w Norwegii (z J. Fludrem i S. Piecuchem)
– 1996 I - próba nowej drogi na wschodniej ścianie Cerro Torre (3133 m) w Patagonii (ze Zbigniewem Krośkiewiczem, J. Fluderem, S. Piecuchem). Po przebyciu 600 m ściany zespół przeniósł się na Drogę Maestriego
– 1997 II - solowe przejście drogi włoskiej Lodowcem Polaków na Aconcagua (6961 m) w Andach w czasie 11 h do szczytu, w stylu non stop
– 1997 III 9 - przejście drogi Bonington-Whillans (VII- A0 A1) na Torre Central del Paine (2460 m) w Andach Patagońskich, pierwsze polskie wejście na szczyt (z Ryszardem Pawłowskim, Janem Muskatem, Adamem Potoczkiem)
– 1997 III 14 - pierwsze powtórzenie drogi Pioli La Ultima Esperanza (VII+ A2), pierwsze polskie wejście na szczyt Torre Norte del Paine (2250 m) w Andach Patagońskich (z R. Pawłowskim, J. Muskatem, A. Potoczkiem)
– 2000 lato - nowa droga Planeta Spisek (VIII A3, 1000 m) w czasie 7 dniu w ścianie góry Nalumassortoq (2045 m) w południowej Grenlandii (z S. Piecuchem, J. Fluderem, Marcinem Tomaszewskim)
– 2000 lato - przejście drogi Moby Dick (VIII+ A0, 1100 m) w 24 h non stop, w ścianie turni Ulamertorsuaq (1858 m) w południowej Grenlandii (z S. Piecuchem, M. Tomaszewskim)
– 2002 lato - nowa droga You can’t fly (VII A3, 41 wyciągów, 1400 m), Bear’s Tooth na Alasce od lodowca Buckskin, 6 dni + 2 dni zjazdów (z J. Fluderem, S. Piecuchem i G. Skorkiem)
– 2015 VI 1 - Alaska, drugie, a zarazem najszybsze polskie przejście Filara Cassina na
Denali (6200 m) w 3 dni (z Andrzejem Życzkowskim, Wojciechem Grzesiokiem)
– 2016 zima - podejście pod Cerro Torre w Patagonii. Celem wyprawy było wejście na Cerro Torre drogą Marsigny-Parkin na południowej ścianie do przełęczy Col of Hope i dalej w kierunku szczytu drogą Ragni na ścianie zachodniej (z Sławomirem Mroczkiem, Ryszardem Pawłowskim i Henrykiem Szczęsnym)

Himalaje i Karakorum:
– 1994 IX - samotne wejście zachodnią flanką Kedarnath Dome (6830 m) w Himalajach Garhwalu w 14 godz. do szczytu, w stylu non stop)
– 1997 IX - 1 powtórzenie Drogi Martina Morana (VII+ OS) na Sunnrise Spire (5700 m) w Garhwalu (ze Zbigniewem Królem, M. Szymańskim, Mariuszem Jezierskim);
– 1998 IX - nowa droga 1300 m na Kirti Stambh (6270 m) w Garhwalu w 17 h(M. Szymańskim, M. Jezierskim)
– 1999 IX 22 – X 5 - nowa droga Mani Stone (VIII A3+, 1500 m) środkiem wschodniej ściany Kedar Dome (6831 m) w Garhwalu 14 dni w ścianie, bez wejścia na szczyt (z J. Fluderem, S. Piecuchem)
– 2003 VIII 15-18 - próba zdobycia w stylu alpejskim południowo-zachodniej ściany dziewiczego Kunyang Chhish East (7400 m) w Karakorum, osiągnięto wysokość ok. 6700 m (z S. Piecuchem i G. Skorkiem)
– 2012 III 9 – pierwsze zimowe wejście na Gasherbrum I (8080 m) Karakorum (z Adamem Bieleckim)
– 2014 VII 31 – zdobycie Żebrem Abruzzi szczytu K2 (8611 m) w Karakorum (na szczycie z M. Kaczkanem, w zespole także z Arturem Małkiem, Piotrem Michalskim, Pawłem Snopczyńskim)
– 2015 X – próba zdobycia dziewiczego, południowo-zachodniego filaru Annapurny IV (7525 m) w Nepalu (z Michałem Królem, M. Tomaszewskim)
– 2016 X – próba zdobycia szczytu Shivling (6543 m n.p.m.) w ramach wyprawy PZA (z Kacprem Tekieli), zespół wycofał się na cztery wyciągi przed końcem trudność.

Jubilatowi życzymy wszelkiej pomyślności!

Anna Makowska

Źródła:
- Wikipedia
- Taternik 1/2015, s. 4-17 (w tym zestawienie przejść Janusza Gołąba przygotowane przez Andrzeja Życzkowskiego)
- Nagrody UKFiT za wybitne sukcesy sportowe, "Taternik" nr 1-2, 2000
- www.national-geographic.pl/aktualnosci/travelery-2012-wreczone
- www.kolosy.pl
- pza.org.pl/kww/article.acs?print&id=136970
- pza.org.pl/download/taternik/140211.pdf
- pza.org.pl/download/taternik/430525.pdf