Tadeusz Łaukajtys urodził się 15 maja 1940 r. w Sobotnikach, na terenie dzisiejszej Białorusi. Zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 4 maja 2015 r. Taternik i alpinista, w latach 60. i 70. ubiegłego wieku należał do ścisłej czołówki polskich wspinaczy. Wieloletni prezes Klubu wysokogórskiego w Toruniu. Zdobywca Dhaulagiri. Uprawiał również spadochroniarstwo.
Studiował geografię ze specjalnością hydrografii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie był asystentem w Katedrze Gleboznawstwa. Doktor nauk technicznych Politechniki Wrocławskiej. W latach 1971–1994 pełnił funkcję adiunkta w Instytucie Medycyny Uzdrowiskowej UMK, kierował też Zakładem Balneotechniki w Ciechocinku. Doktorat i prace naukowe poświęcił fizyce aerozoli inhalacyjnych i dwutlenku węgla w zastosowaniach leczniczych.
Tadeusz Łaukajtys - źr. pza.org.pl, fot. Agnieszka Stefanowicz
W 1955 r. zaczął jeździć na nartach. Po Tatrach chodził od 1957 r., a wspinał się od 1958 r., zarówno latem jak i zimą. Na swoim koncie ma powtórzenia wielu trudnych dróg, uczestniczył także w przejściach nowych dróg na Mięguszowieckich Szczytach Pośrednim i Czarnym oraz Buczynowej Turni. Dokonał pierwszych przejść zimowych – w 1961 r. Wariantu R na Mnichu (z Eugeniuszem Chrobakiem), w 1963 r. drogi Momatiuka na Kazalnicy Mięguszowieckiej (z E. Chrobakiem i Andrzejem Heinrichem), a także drogi Nyki na Rysach.
W Dolomitach przeszedł w 1963 r. Superdirettissimę na północnej ścianie Cima Grande di Lavaredo (z E. Chrobakiem), wytyczył nowe drogi – w 1965 r. Gran Diedro na Schiarze (z Janem Jungerem, Józefem Nyką i Jackiem Porębą) i w 1972 r. południową ścianą na Torre Trieste (z Jerzym Kallą, Jerzym Kukuczką i Zbigniewem Wachem). W Alpach w 1968 r. poprowadził nową drogę na północnej ścianie Eigeru (z Krzysztofem Cieleckim, Ryszardem Szafirskim i Adamem Zyzakiem) oraz w 1969 r. na Wielkim Filarze Narożnym Mont Blanc (z E. Chrobakiem i Andrzejem Mrozem).
Latem 1964 r. w Kaukazie poprowadził drogę północnym żebrem na Kosztantau (5145 m), z E. Chrobakiem i A. Mrozem oraz na północnej ścianie Miżirgi Wschodniej (4018 m), przez tzw. Bałałajkę, z E. Chrobakiem, Jurkiem Michalskim i Jurkiem Warteresiewiczem.
W 1970 r. brał udział w wyprawie w Pamiro-Ałaj i Pamir. 17 lipca wraz z Janem Kiełkowskim i dwoma Rosjanami: A. Mordiżowem oraz J. Mołorodowem dokonał pierwszego wejścia wschodnią ścianą na Pik Fedczenki (5409 m). 10 sierpnia wspiął się na Pik Lenina w Pamirze.
Zimą 1971 r. wspinał się w Atlasie Wysokim, gdzie wszedł na Dżebel Tubkal oraz wraz z Wojciechem Szymańskim wytyczył nową drogę na prawym skraju północnej ściany Dżebel Ajui (3382 m).
Kierował dwiema wyprawami w Andy Peruwiańskie. W lipcu 1973 r., podczas wyprawy Klubu Wysokogórskiego w Toruniu, razem z E. Chrobakiem, Ludwikiem Wilczyńskim i Wojciechem Szymańskim dokonał pierwszego wejścia południowym filarem na Huandoy Oeste (6356 m), co było dużym osiągnięciem. Zdobyli także dziewiczy pięciotysięcznik, który nazwano Nevado Toruń. Nową drogę wytyczył też na południowej ścianie Nevado Veronica (5894 m), z E. Chrobakiem, Romanem Gutkowskim, L. Wilczyńskim. Podczas wyprawy w 1988 r. wraz z Jackiem Osmańskim, Waldemarem Zielińskim i A. Ziółkowskim wszedł na Huascarán Norte i Sur (6655 i 6758).
Himalaje i Karakorum. W 1976 r. był zastępcą kierownika podczas narodowej wyprawy na K2. Osiągnął wówczas wysokość 7600 m. W 1979 i 1983 brał udział w ekspedycjach na Dhaulagiri w Nepalu. Szczyt zdobył podczas drugiej, toruńsko-gdańskiej, wyprawy, kierowanej przez Wojciecha Szymańskiego. 18 maja stanął na wierzchołku. Doznał poważnych odmrożeń palców u rąk i nóg. Z powodu braku odpowiedniej opieki lekarskiej, po powrocie do kraju trzeba je było wszystkie amputować.
{youtube}9RhwYxWrD7s{/youtube}
Honorowy członek Klubu Wysokogórskiego w Toruniu, w latach 1971-1996 pełnił funkcję prezesa.
Odznaczony srebrnym i brązowym medalem za wybitne osiągnięcia sportowe, w 2015 r. otrzymał Złoty Krzyż Zasługi za działalność na rzecz rozwoju i krzewienia sportu.
Zmarł w wieku 74 lat.
Anna Makowska
Źródła:
-Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu tom VI, Wydawnictwo Stapis
-pza.org.pl/news/news-pza/art12501
-www.nyka.home.pl/glos_sen/pl/201505.htm
-www.nyka.home.pl/glos_sen/pl/201003.htm
-andrzejzawada.pl/teksty-andrzeja-zawady/wyprawa-w-pamiro-alaj-i-pamir-1970
-www.nowosci.com.pl/torun/a/czwartego-maja-po-dlugiej-chorobie-zmarl-tadeusz-laukajtys-wybitny-polski-alpinista-i-taternik,10845062
-www.kwtorun.pl
