Artur Hajzer - pseud. „Słoń” urodził się 28 czerwca 1962 r., zginął 7 lipca 2013 r. na stoku Gasherbruma I w Karakorum. Był taternikiem, alpinistą, himalaistą, twórcą i kierownikiem programu „Polski Himalaizm Zimowy 2010-2015” oraz biznesmenem.

{youtube}Q50athn0KSc{/youtube}

Nie dostał się na studia filmowe, więc jako alternatywę wybrał kulturoznawstwo na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Wraz z Januszem Majerem założył i prowadził firmę Alpinus, będącą wówczas największym w Polsce producentem dzieży outdoorowej, sprzętu turystycznego i wyposażenia alpinistycznego. Alpinus nie przetrwał okresu kryzysu i zbankrutował, a Hajzer z Majerem, stworzyli nową markę - HiMountain, działającą w tej samej branży.

Od 1976 r. należał do Harcerskiego Klubu Taternickiego z Katowic, gdzie robił kurs skałkowy. Od tego też roku wspinał się w Tatrach, dwa lata później, w wieku 16 lat, ukończył szkolenie tatrzańskie, tzw. Betlejemkę. Pokonywał trudne drogi, m.in. na Kazalnicy Mięguszowieckiej i Ganku. Potem przyszła kolej na Alpy, gdzie wspinał się m.in. w Masywie Mont Blanc (Directe Americaine na Petit Dru w 1994 r. i droga Gervasuttiego na Mont Blanc du Tacul).

Latem 1980 r., jako uczeń III klasy LO wziął udział w zorganizowanej przez HKT wyprawie na Spitsbergen, gdzie spędził miesiąc w górach Atomfjella, wytyczając nowe drogi i wspinając się na dziewicze szczyty.

Od roku 1982 jeździł na wyprawy w Hindukusz, Himalaje i Karakorum.

W roku 1982, w wieku 20 lat, uczestniczył w drugim wejściu na Gaurihanka-Go (6126 m) w Himalajach Rolwalingu, rok później wraz z Rafałem Chołdą wszedł nową drogą południową granią na najwyższy szczyt Hindukuszu - Tirich Mir (7706 m), z drugim wejściem na Tirich Mir East.

Zimą 1985/86 r. brał udział w ekspedycji kierowanej przez Andrzeja Machnika na Kanczendzongę. Na szczycie stanął Krzysztof Wielicki i Jerzy Kukuczka. Podczas wyprawy zmarł na obrzęk płuc Andrzej Czok.

Z Jerzym Kukuczką zaprzyjaźnił się w Klubie Wysokogórskim w Katowicach. Bardzo cenił go jako partnera i to z nim zdobył trzy ośmiotysięczniki.

9 listopada 1986 r. wraz z Kukuczką i Meksykaninem Carlosem Carsolio zdobył dziewiczy północno-wschodni wierzchołek Manaslu - tzw. East Pinnacle (7895 m), zaś 10 listopada Hajzer i Kukuczka stanęli na szczycie Manaslu. Rok później, ponownie z Kukuczą, dokonał pierwszego zimowego wejścia na Annapurnę I, a latem duet wytyczył nową drogę na zachodniej grani Sziszapangmy, z pierwszym wejściem na wierzchołek zachodni i dalej przez wierzchołek środkowy. Weszli też na Chang Ri. W 1988 r. poprowadzili nową drogę na Annapurnie Wschodniej.

{youtube}L83q03B738k{/youtube}

Wraz z Krzysztofem Wielickim trzykrotnie podejmował próby przejścia południowej ściany Lhotse (w 1985 r., 1987 r. i 1989 r.), jednak nie udało się mu stanąć na szczycie, w dodatku góra ta pochłonęła życia jego dwóch bliskich przyjaciół: Rafała Chołdy i Jerzego Kukuczki.

W maju 1989 r. kierował akcją ratunkową na Mount Evereście. 27 maja na stokach Khumbutse zeszła lawina i w wyniku poniesionych obrażeń zginęli Zygmunt Andrzej Heinrich, Wacław Otręba, Mirosław Dąsal i Mirosław Gardzielewski. Eugeniusz Chrobak zmarł następnego dnia, ocalał jedynie Andrzej Marciniak. Był ranny, cierpiał z powodu ślepoty śnieżnej i nie był w stanie zejść sam. Przez radiotelefon poinformował kolegów w bazie o wypadku. Warunki atmosferyczne uniemożliwiały przeprowadzenie akcji ratunkowej z bazy, a zorganizowanie pomocy z powietrza okazało się niemożliwe. Przebywający wówczas w Kathmandu Hajzer bezskutecznie szukał wsparcia. Ostatecznie możliwe okazało się zorganizowanie akcji ratunkowej od strony Chińskiej. „Słoń” wraz z Nowozelandczykami Robertem Hallem i Garym Ballem ruszyli na ratunek Marciniakowi i po 55 godzinach jazdy i marszu dotarli do himalaisty, a następnie bezpiecznie sprowadzili go na dół. Za tę akcję otrzymał nagrodę „Fair Play” Polskiego Komitetu Olimpijskiego.

O przebiegu tej akcji można przeczytać TU.

24 października 1989 r. na południowej ścianie Lhotse w Nepalu zginął Kukuczka. Te wydarzenia spowodowały, że Hajzer wycofał się ze wspinania i skoncentrował na prowadzeniu firmy. W tym czasie w kręgu jego zainteresowań pozostawało żeglarstwo i snowboard. Poznał też swoją żonę Izabelę i został ojcem.

„W 1990 roku obraziłem się na całe te Himalaje i odciąłem od wspinania, środowiska, imprez z górami związanych, nie śledziłem wydarzeń, nie czytałem książek.” - tak pisał Artur Hajzer w swojej książce „Atak rozpaczy”.

W 2005 r., kiedy kwestie związane z biznesem były już ustabilizowane, pojechał z Piotrem Pustelnikiem na Broad Peak. Wyjazd nie należał do udanych. „Słoń” złamał nogę i tylko dzięki akcji ratunkowej przeprowadzonej na wysokości 8000 m udało mu się wyjść z tego wypadku cało. Mimo poważnego złamania powrócił do pełni sprawności. Potem pojechał z Robertem Szymczakiem na Dhaulagiri i wszedł na szczyt. Ponownie z Szymczakiem w 2010 r. zdobył Nanga Parbat (w ramach programu Polski Himalaizm Zimowy). W 2011 r. wraz z Adamem Bieleckim i Tomaszem Wolfartem wszedł na Makalu.

{youtube}6CQ8T2HXJKk{/youtube}

Wypadek na Broad Praku nie był jedynym, który mógł skończyć się dla alpinisty tragicznie. 10 lutego 2008 r. został porwany przez lawinę z Grani Ciemniaka w Tatrach Zachodnich. Dzięki nadajnikowi Pieps oraz szybkiej akcji ratowników TOPR z użyciem helikoptera udało się go odnaleźć i uratować.

13 listopada 2009 r. przesłał do Polskiego Związku Alpinizmu propozycję utworzenia programu „Polski himalaizm zimowy w latach 2010-2015”. W jego ramach zorganizowano dziesięć wypraw (trekkingowych i o charakterze sportowym). Do największych sukcesów należą pierwsze zimowe wejścia na ośmiotysięczne szczyty: Gasherbrum I i Broad Peak.

{youtube}5-fM2i-34Qs{/youtube}

Zdobyto także trzy ośmiotysięczniki: Nanga Parbat, Makalu i K2. 5 marca 2013 r. Maciej Berbeka, Bielecki, Tomasz Kowalski i Artur Małek zostali pierwszymi zimowymi zdobywcami Broad Peaku, jednak w trakcie zejścia ze szczytu - zginęli Berbeka i Kowalski. Dramat ten i burza tocząca się dookoła ocalałych, w tym Hajzera, sprawiła, że rozważał on zamknięcie programu.

Był członkiem Kapituły Nagrody Środowisk Wspinaczkowych „Jedynka” aż do jej rozwiązania w 2011 r.

W latach 80. dwukrotnie otrzymał Złoty Medal „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe”. W 2012 r. Prezydent RP odznaczył go Złotym Krzyżem Zasługi „Za wkład w rozwój i popularyzację polskiego himalaizmu”.

Jest autorem książek: „Atak rozpaczy” (1994) i „Korona Ziemi - Nieporadnik Zdobywcy” (2011) oraz twórcą filmu: „Czekając na Rosę” i współautorem filmów: „Ten czternasty”, „Kupa kamieni” oraz „Anna P”.

{youtube}3rHMGymvV_Q{/youtube}

Latem 2013 r. Artur Hajzer i Marcin Kaczkan zamierzali zdobyć wierzchołek Gaszerbruma I (8068 m), jednak z powodu załamania pogody przerwali atak na wysokości 7600 m i zaczęli odwrót. Wtedy doszło do tragedii. Hajzer spadł Kuluarem Japońskim z wysokości około 500 metrów i zginął. Świadkiem tego tragicznego zdarzenia był jego partner - Kaczkan. Ciało Hajzera pochowano w szczelinie lodowcowej.

{youtube}81mH4dwjc20{/youtube}

{youtube}ee4Wb_MvYf8{/youtube}

Pisząc o Hajzerze nie sposób nie wspomnieć o pluszowym łosiu - Rosie. Młodszy syn Kuba, odkąd miał pięć lat, zbierał takie zabawki i dawał dawał ojcu na wszystkie wyprawy. Ulubionym łosiem Hajzera była właśnie wymieniona Rosa. Himalaista miał pluszaka przy sobie w chwili wypadku i został z nim pochowany.

Ku czci jego pamięci, co roku w czerwcu, w Parku Śląskim odbywa się Bieg dla Słonia. Pomysłodawcą i organizatorem imprezy jest Marcin Rudzki.

{youtube}rPtPtDo7TvA{/youtube}

Kalendarium:

• 1976 - kurs skałkowy.
• 1978 - kurs taternicki.
• 1979 - wspinaczka w Alpach Julijskich.
• sierpień 1980 - udział w ośmioosobowej, zorganizowana przez KHT wyprawie na Spitsbergen, gdzie wytyczył nowe drogi w rejonie gór Atomfjella i dokonał kilku pierwszych wejść na dziewicze wierzchołki.
• 1981 - wspinaczka w Alpach Francuskich i w Pirenejach, ukończenie szkolenia śnieżno-lodowej wspinaczki w Club Alpin Français, wejście na Mont Blanc.
• 1981/1982 - wspinaczka w Tatrach, m.in. latem Filar i Schody do Nieba na północno-wschodniej ścianie Kazalnicy oraz Sprężyna na ścianie Kotła Kazalnicy.
• 1982 - wyprawa w Himalaje w rejon Rolwaling Himal, drugie wejście na Daplipangdi-Go.
• 1983 - zdobycie najwyższego szczytu Hindukuszu - Tirich Mir, z Rafałem Chołdą.
• 1983/84 - aktywny zimowy sezon tatrzański, m. in. droga Łapińskiego i Paszuchy na Kazalnicy i południowo-wschodni filar Ganku, ukończenie kursu na instruktora wspinaczki PZA.
• 1984 - wspinaczka w Alpach Francuskich, m.in Directe Americaine na Petit Dru i Filar Gervasuttiego na Mont Blanc du Tacul.
• 1985 - uczestnictwo w wyprawie na południową ścianę Lhotse, dojście do wysokości 8200 m.
• 1985/86 - uczestnictwo w wyprawie na Kanczendzongę. 12 stycznia Kukuczka i Wielicki dokonali pierwszego zimowego wejścia.
• 1986 - nowa droga północno-wschodnią ścianą i wschodnią granią na Manaslu, z Jerzym Kukuczką.
• 9 listopada 1986 - Manaslu Wschodni (East Pinnacle) - pierwsze wejście na wówczas najwyższy niezdobyty wierzchołek. Z Kukuczką i Carlosem Carsolio.
• 10 listopada 1986 - Manaslu - nową drogą północno-wschodnią ścianą i wschodnią granią, w stylu alpejskim - bez wspomagania tlenem, wraz z J. Kukuczką, C. Carsolio nie wszedł na szczyt.
• 3 lutego 1987 - Annapurna - pierwsze wejście zimowe z J. Kukuczką, od strony północnej, bez wspomagania tlenem.
• 18 września 1987 - Sziszapangma - nową drogą zachodnią granią, w stylu alpejskim - bez wspomagania tlenem, wraz z J. Kukuczką (z pierwszym wejściem na wierzchołek zachodni, a następnie osiągnęli wierzchołek środkowy).
• 1987 - uczestnictwo w wyprawie na południową ścianę Lhotse - dojście do wysokości 8300 m.
• 13 października 1988 - Annapurna Wschodnia (8010 m) - razem z J. Kukuczką poprowadził nową drogę od południa, w stylu alpejskim. Była to wyprawa Klubu Wysokogórskiego z Katowic.
• 1989 - uczestnictwo w pierwszej fazie wyprawy Eugeniusza Chrobaka na zachodnią grań Mount Everestu. Uczestnictwo w wyprawie Reinholda Messnera na południową ścianę Lhotse - próba przejścia w stylu alpejskim zakończona na wysokości 7200 m. Akcja ratunkowa po Andrzeja Marciniaka na przełęczy Lho La.
• 1990-1998 - wspinaczki skałkowe i tatrzańskie o trudnościach do VI.2+ w skałkach i VII- w Tatrach.
• 2000 - wyprawa na Spitsbergen.
• 2005 - wyprawa na Broad Peak - osiągnięcie wysokości 8000 m, złamanie nogi w wyniku upadku.
• listopad 2006 - Ama Dablam
• 11 maja 2008 - Dhaulagiri - z Robertem Szymczakiem.
• 23 czerwca 2010 - Nanga Parbat - z R. Szymczakiem.
• 30 września 2011 - Makalu - drogą francuską, z Adamem Bieleckim i Tomaszem Wolfartem.
• 2011/2012 - kierownictwo wyprawy na Gasherbrum I (8080 m), która dokonała pierwszego zimowego wejścia.
• 2012 - kierownictwo wyprawy na Lhotse (8501 m), osiągnięto 8250 m.

Anna Makowska

Źródła:
-Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu tom VI, Wydawnictwo Stapis
-Atak rozpaczy, Artur Hajzer
-Wikipedia
-wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/izabela-hajzer-chcialabym-podejsc-pod-gore-i-symbolicznie-sie-z-nim-pozegnac/gzzzyc
-outdoormagazyn.pl/2013/10/artur-hajzer-i-jego-dziela
-goryksiazek.pl/2013/10/artur-hajzer-lodowy-kierownik
-www.nyka.home.pl/glos_sen/pl/201307.htm
-wspinanie.pl/2013/07/artur-hajzer-1962-2013