Urodził się w 1899 r. w Czernichowie (koło Krakowa). Zmarł natomiast 17 kwietnia 1933 r. w Tatrach. Jest on uważany za jednego z najwybitniejszych taterników dwudziestolecia międzywojennego.

Birkenmajer pracował jako nuczyciel języka polskiego w gimnazjach (w Nakle nad Notecią, w Inowrocławia i finalnie w Poznaniu). Był również poetą, pisał nowele, tłmaczył niektóre dzieła literackie z języka angielskiego. Nieobca była mu również publicystyka.

Wincenty Birkenmajer, źródło: Biblioteczka historyczna

Wincenty Birkenmajer, źródło: Biblioteczka historyczna

Od 1924 r. bywał w Tatrach turystycznie. Był inicjatorem i przywódcą  nieformalnej grupy turystycznej i taternickiej, zwanej „Cyrhlanie”.
Taternictwem zajął się poważnie w 1929 r., powtarzając duże, nadzwyczaj trudne drogi oraz przechodząc wiele nowych i ich wariantów. Jego partnerem był wówczas najczęściej Kazimierz Kupczyk.

Do jego skalnych dróg z tamtego okresu należą (do dziś cenione przez taterników):
-wschodnia ściana Rogatej Turni;
-wschodnia ściana Gerlacha;
-wschodni filar Ganku;
-wschodnia ściana Nawiesistej Turni;
-południowa ściana Kieżmarskiego Szczytu.

W 1930 r. ustanowił swego rodzaju rekord: w ciągu jednego sezonu letniego przeszedł 36 nowych dróg i wariantów, m.in. rekordową drogę owych lat, zach. ścianą Łomnicy.
Oprócz Kupczyka jego partnerami wspinaczkowymi byli głównie Jan Kazimierz Dorawski, Stanisław Groński, Alfred Szczepański, Jan Alfred Szczepański, Witold Henryk Paryski i Tadeusz Pawłowski.

Birkenmajer interesował się też topografią i nazewnictwem tatrzańskim oraz ideologią alpinizmu. Był wielkim miłośnikiem ipropagatorem ochrony górskie przyrody. Ale też z drugiej strony opowiadał się zdecydowanie za nieskrępowanym biwakowania w Tatrach w namiocie lub kolebach skalnych. Zajmował się też fotografią górską. Publikował także liczne opisy wspinaczek i artykuły na tematy taternickie w „Taterniku” i w innych pismach. (m.in. w "Taterniku").

Od 1930 r., ogłaszał drukiem w czasopismach liczne opisy i artykuły taternickie, m.in. relacje ze zdobywania zach. ściany Łomnicy pt. Szklana Góra ("Taternik" 1930) i wspomnienia z całego sezonu spędzonego w Tatrach pt. Trzy miesiące biwaku w Tatrach ("Iskry" 1931). Pisał też dużo o swych wejściach alp. Niektóre jego tatrzańskie utwory (również wiersze) ukazały się pośmiertnie w "Taterniku" (1933, nr 3-4) i "Oscypku" (1953, nr 7).

W 1931 r. wziął udział w wyprawie zorganizowanej przez Sekcję Turystyczną Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Alpy Delfinackie, gdzie uczestniczył w III przejściu południowej ściany La Meije. W następnym roku w podobnej wyprawie w masyw Mont Blanc uczestniczył w I przejściu południowo-zachodniej grani Aiguille du Moine (13 sierpnia).
Doświadczenia alpejskie skierowały jego baczniejszą uwagę na taternictwo zimowe. W czasie takiej wyprawy podjętej ze Stanisławem Grońskim w kwietniu 1933 r., której celem był wschodni filar Ganku, zmarł z wyczerpania i zimna na Galerii Gankowej, o czym była już mowa wcześniej.

Na skutek owej feralnej wspinaczki na filar Ganku  i lekkomyślności irkenmajera, powstał specjalny termin stosowany przez alpinistów- błąd Birkenmajera (rozumiany jako niedostosowanie aktualnej formy i okoliczności oraz wytyczenie sobie nieodpowiedniego celu do aktualnych możliwości wspinacza.).  Niedocenienie własnych ograniczeń było było bowiem przyczyną śmierci Wincentego Birkenmajera, który po nieprzespanej nocy, spędzonej w pociągu relacji Poznań – Zakopane, wyruszył w zimowych warunkach w Tatry, aby dokonać pierwszego zimowego przejścia filara Ganku.

http://www.nyka.home.pl/bibl_his/pl/21.htm -o Birkenmajerze jeszcze słów kilka, biblioteczka historyczna.

Bartosz Michalak

ŹRÓDŁA:

- "Wielka Encyklopedia Tatrzańska", Z. i W Paryscy, Poznań 2004;
- “Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- "Tatry Polskie- przewodnik", J. Nyka, Latchoczew 2002;
- "Tatry Słowackie- przewodnik", J.Nyka, Latchoczew 2002;
- "Sygnały ze skalnych ścian", W. Żuławski, Warszawa 1967;
- Internet.