Jest najwyższym szczytem w Tatrach Bielskich na Słowacji. Dawniej i niezgodnie z prawdą uważany za drugi pod tym względem.

Hawrań (2152 m n.p.m.) (słow. Havran, niem. Rabstein, Rabenstein, węg. Havrán, Holl)

Leży w środkowej części zachodniej połowy Tatr Bielskich, a inaczej to jest to odcinek głównej grani Tatr, na którym pokrywa się ona z główną granią Tatr Bielskich.
Hawrań oddzielony jest na zachodzie od sąsiedniego Nowego Wierchu (1999 m n.p.m. lub 2009 m n.p.m.) wyraźną Hawranią Przełęczą (1919 m n.p.m.). Na wschodzie Hawrań graniczy z Płaczliwą Skałą (2142 m n.p.m.), oddzielony Strzystarską Przełęczą (1969 m n.p.m.).
Szczyty te razem z Muraniem (na zachód od Nowego Wierchu) tworzą charakterystyczną grupę, widoczną m.in. z wielu miejsc w Tatrach Wysokich.
Masyw Hawrania góruje nad aż pięcioma dolinami.

Hawrań i Płaczliwa Skała, fot: portalgorski.pl

W grani od Hawraniej Przełęczy przed głównym wierzchołkiem znajdują się kolejno:
-Niżni Hawrani Zwornik (od którego odchodzi Stefanowy Dział);
-Hawrania Czubka (tu na południe oddziela się Hawrani Dział);
-Hawrania Szczerbina.
Ku południowemu wschodowi od szczytu odchodzi główna grań Tatr z Hawranią Przehybą i Hawranim Nosem.

Turystyka i wspinanie:

Znajduje się tu Skrajny Hawrani Kopiniak (ok. 1720 m n.p.m.), z którego opada do Doliny Hawraniej najwyższa ściana w Tatrach Bielskich o wysokości ok. 250 m.
Najłatwiejsze wejście na Hawrań prowadzi z Doliny Jaworowej przez Hawranią Przełęcz. Nie jest jednak dozwolone gdyż cały masyw znajduje się na terenie ścisłego rezerwatu. Jest on jednak łatwo dostępny dla turystów z Podspadów.
Widoki na Hawrań rozpościerają się z bardzo wielu miejsc na północ, południe i zachód od szczytu. Najbliższy szczytowi szlak jest oznakowany na niebiesko i prowadzi Doliną Zadnich Koperszadów z Doliny Jaworowej na Przełęcz pod Kopą.

Hawrań od zachodu, fot: portalgorski.pl

Historia:

W literaturze podawane jest czasem możliwe wejście brata Cypriana z Czerwonego Klasztoru na Hawrań ok. 1770 r. Jest to jednak skutek nieporozumienia. Do 1978 r. prowadził na szczyt znakowany żółto szlak turystyczny ze Zdziaru. Obecnie na szczyt nie prowadzi żaden znakowany szak turystyczny.

Ciekawostki:

Nie jest znane pochodzenie nazwy szczytu (słowacki rzeczownik havran oznacza zarówno „gawrona”, jak i „karego konia”). Niektóre źródła podają, że nazwa wzięła się od zbójnika Havrana, który tu grasował w XVIII w. Do polskiej literatury wprowadził ją Stanisław Staszic. Dawniej Hawrań był nazywany razem z sąsiednią Płaczliwą Skałą- Szczytem Wideł (niem. Gabelspitze), po słowacku zaś Nižna vidla lub Panská vidla.

Oprócz stosowanego rodzajnika męskiego na określenie nazwy szczytu (ten Hawrań, na Hawraniu), spotykana jest też żeńska odmiana nazwy (ta Hawrań, na Hawrani).
Na zboczach Hawrania znajduje się kilkanaście jaskiń. Najbardziej znana z nich jest Jaskinia Strzystarska –najgłębsza jaskinia (201 m) w Tatrach Bielskich. Dokładniej to znajduje się w Strzystarskim Żlebie. Słowackie stristar tłumaczy się jako "pasterz koni". Dawniej jaskinię tą zwano też Płaczliwą Skałą.
Jednocześnie jest to najwyższy wapienny szczyt całych Tatr. Kształtem przypomina piramidę. Porasta go szata roślinna, która to jest bardzo bogata.
Hawrań występuje w wierszu Hawrań i Murań Władysława Broniewskiego z 1935 r.

Ogólnie szczyt daje doskonałe wrażenia i jest rewelacyjnym punktem. Widok tu uznawany jest za jeden z najpiękniejszych w całych Tatrach.

{youtube}CEkD0drkWmg{/youtube}

Bartosz Michalak

ŹRÓDŁA:

- "Wielka Encyklopedia Tatrzańska", Z. i W Paryscy, Poznań 2004;
- “Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- "Tatry Słowackie- przewodnik", J.Nyka, Latchoczew 2002;
- wikipedia;
- Internet.