Jest jednym z najwspanialszych szczytów Tatr i drugim co do wysokości po Gerlachu.

Łomnica (2634 m n.p.m. lub 2632 m n.p.m.) (słow. Lomnický štít, niem. Lomnitzer Spitze, węg. Lomnici-csúcs)

Leży w słowackiej części Tatr Wysokich, w bocznej grani odchodzącej na południowy wschód od grani głównej w Wyżnim Baranim Zworniku (Vyšná Barania strážnica) w masywie Baranich Rogów (Baranie rohy).

Łomnica, źródło: wikipedia, autor: Michal Klajban

Łomnica, źródło: wikipedia, autor: Michal Klajban

Do przeprowadzenia dokładniejszych pomiarów ok. 1860 r. uchodziła za najwyższy w Tatrach. Głównie przez fakt, że jest wysunięta w kierunku Spiszu.

Od Łomnicy odchodzą liczne grzędy i trzy granie. Jest ona bardzo istotnym zwornikiem i znajdują się tu między innymi takie obiekty jak:
-Widły;
-Kieżmarski Szczyt;
-Miedziany Mur;
-Łomnicka Kopa;
-Łomnicka Grań ze swoimi licznymi szczytami;
-Poślednia Turnia;
-Durny Szczyt;
-Baranie Rogi.

Wyróżniają się tu ściany:
-północna (opada do Doliny Dzikiej);
-wschodnia (opada do Lejkowatego Kotła);
-zachodnia (opada do Doliny Pięciu Stawów Spiskich).

Turystyka i wspinanie:

Łomnica odegrała wyjątkową rolę w dziejach turystyki i taternictwa.

Obecnie góra należy do najpopularniejszych szczytów tatrzańskich. Związane jest to ze zbudowaniem w latach 1936–1940 napowietrznej kolejki linowej z Tatrzańskiej Łomnicy. W górnej stacji kolejki umieszczono Instytut Hydrometeorologiczny (w latach 1957–1962 dobudowano tu obserwatorium astronomiczne „Lomnický štít”).

Dolna stacja kolejki linowej na Łomnicę znajduje się nad Łomnickim Stawem, osiągalnym pieszo bądź kolejną kolejką z Tatrzańskiej Łomnicy.

Na wierzchołek nie prowadzi żaden znakowany szlak turystyczny. Łomnica jest jednak w ten sposób dostępna dla doświadczonych turystów.

Łomnica na zimowo, źródło: portalgorski.pl

Łomnica na zimowo, źródło: portalgorski.pl

Trasy piesze prowadzą ze:
-schroniska nad Zielonym Stawem Kieżmarskim;
-Schroniska Téryego (Téryho chata) w Doliny Pięciu Stawów Spiskich (Drogą Jordána- jedna z najtrudniejszych dróg turystycznych w całych Tatrach, choć miejscami ubezpieczona jest mocno eksponowana);
-z Doliny Łomnickiej, od Łomnickiego Stawu (Skalnaté pleso).
Natomiast z dróg taternickich należy tu wymienić:
-północno-wschodnią granią od Kieżmarskiego Stawu (Granią Wideł);
-wschodnią ścianą (droga Korosadowicza);
-ukosem przez prawą część zachodniej ściany (droga Birkenmajera);
-Czarnym Filarem zachodniej ściany Łomnicy;
-zachodnią ścianą, przez Hokejkę.

Właśnie historia zdobywania zachodniej ściany Łomnicy (jednej z najwspanialszych urwisk tatrzańskich, o wysokości 250-400 m) przedstawia się niezwykle barwnie i ciekawie. W walkach o jej zdobycie wzięli również udział czołowi polscy taternicy (m.in. tacy jak: Dorawski, Kupczyk, Szczepański, Birkenmajer, Stanecki, Stanisławski.
Zachodnia ściana Łomnicy to najgłębsze i najbardziej lite urwisko ze wszystkich w całych Tatrach.

O pierwszej próbie jej zdobycia wiadomo niewiele. 2 sierpnia 1909 r. trzej Węgrzy wspięli się na wysokość 30 m, po czym nastąpił odwrót (prawdopodobnie próbowali wtedy pokonać tę ścianę lewą jej częścią).

8 sierpnia 1929 r. przeszli ją (lewą jej częścią) Wiesław Stanisławski, Antoni Kenar i Aleksander Stanecki. Drogi tej nie można było jednak uznać za wybitne osiągnięcie.

21 czerwca 1930 r. natomiast, już całkiem inną drogą (prawą częścią) zachodnią ścianę Łomnicy pokonali: Wincenty Birkenmajer i Kazimierz Kupczyk. O tej trudnej drodze Jan Kazimierz Dorawski napisał, że prawdopodobnie niczym już w Tatrach przewyższona być nie może. Trzeba jednak zaznaczyć, iż Birkenmajer stosował metodę, dzisiaj odrzuconą przez taterników. Mianowicie, wykuwał on młotkiem w skale stopnie.

Od przejścia ich minęło 20 lat zanim na zachodniej ścianie Łomnicy przybyła kolejna droga- przez sławną Hokejkę. Łomnica nie była jednak już wtedy takim "pustym i niedostępnym szczytem" jak wcześniej. Lata te, to bowiem już czasy kolejki linowej, ubezpieczeń, łańcuchów, a ewentualna akcja ratunkowa mogła być przeprowadzona wyjątkowo szybko.

Historia:

Gdy chodzi o wygląd samej góry i jej znaczenie, to od XV wieku była znakiem herbowym Berzeviczych z Wielkiej Łomnicy. Uważana była też za symbol Tatr Spiskich.

W XVII i XIX wieku, podobnie jak w wielu innych miejscach Tatr, prowadzono na Łomnicy prace górnicze (w rejonie Miedzianych Ławek).

Od lewej: Mały Kieżmarski, Kieżmarski, Mały Durny, Durny, Łomnica, źródło: portalgorski.pl

Od lewej: Mały Kieżmarski, Kieżmarski, Mały Durny, Durny, Łomnica, źródło: portalgorski.pl

Pierwszego znanego wejścia na szczyt dokonał Jakob Fabri senior pomiędzy 1760 a 1790 rokiem. Było to właśnie przy okazji prac górniczych.

Oficjalnie jednak, za pierwsze wejście uznaje się to z 17 sierpnia 1793 r. dokonane przez Roberta Townsona i dwóch łowców kozic ze wsi Stara Leśna.

Zimą pierwszy na szczycie był Theodor Wundt z przewodnikiem Jakobem Horvayem (27 grudnia 1891 r.).

Ciekawostki:

Do 1870 r. Łomnica była najczęściej odwiedzanym szczytem Tatr Wysokich. Pisarka Jadwiga Łuszczewska przyjechała na Spisz tylko po to, by zobaczyć Łomnicę. Prezydent Ludvík Svoboda był na niej kilkanaście razy pieszo. Łomnica odegrała ogromną rolę w dziejach zdobycia Tatr. Stanisław Staszic wyszedł na nią dla przeprowadzenia doświadczeń z magnetyzmem. Maksymilian Nowicki w 1867 r. pisał:

"Kto pewny w nogach i wolny od zawrotu głowy, temu łatwo wejść na nią i zejść z niej."

Od bardzo dawna, Łomnica była inspiracją dla wielu artystów, a jej postać często uwieńczano w dziełach malarskich.

{youtube}S4ASz9zAUTM{/youtube}

Jeśli chodzi o nazwę, to pochodzi ona od przepływającego dnem Doliny Łomnickiej Łomnickiego Potoku, zwanego dawniej po prostu Łomnicą (od niego też wzięły się nazwy doliny, Łomnickiego Stawu i miejscowości Wielka Łomnica i innych). Sam potok wziął swą nazwę od dawnego słowa „łomy”, oznaczającego bloki kamienne zrzucane z łoskotem przez rwącą wodę.

W przeszłości Łomnicę określano też jako Łomnicki Szczyt. W użyciu było też określenie Krępak, Krempak, Krapak, przy czym czasem rozciągano je na całe Tatry czy wręcz Karpaty.

Szczyt nazywano też Królową Tatr lub Królową Tatrzańską.

Obok końcowej stacji kolejki i obserwatorium, na wierchołku znajduje się stacja telewizyjna.
Dla turystów, w grani szczytowej, udostępnino kamienną promenadę.

Pod względem klimatu wierzchołka Łomnicy, średnie ciśnienie wynosi tu jedynie 72% tego, jakie aktualnie panuje na poziomie morza, a średnia roczna temperatura waha się w granicach -3,8 stopni. Wiejące tu wichury wyrywają wręcz niekiedy i dosłownie, z grani kamienie oraz osiągają prędkość 200 km/h. W skutek zjawiska pogodowego zwanego inwersją, zdarzało się, że mimo ostrej zimy i fali mrozów na terenie całej dawnej Czechosłowacji, Łomnica była najcieplejszym punktem na całej mapie kraju.

Ze szczytu Łomnicy roztacza się bardzo rozległa i bajeczna wręcz panorama widokowa. Przy sprzyjających warunkach i przez lornetkę, ze szczytu widać nawet Śnieżkę (oddaloną o 360 km!).

O tej panoramie, słowacki znawca Tatr- Ivan Bohus, pisał:

"Około trzystu wyraźniejszych szczytów i turni wystercza z grzbietów tatrzańskich, a gdy się na niego popatrzy z drugiego co do wysokości wierzchołka całego pasma- wyglądają jak fale wzburzone wiatrem i nawałnicą."

{youtube}Qh22yo--dVg{/youtube}

Bartosz Michalak

ŹRÓDŁA:

- “Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- "Nieznane Tatry- PRZEWODNIK WYSOKOGÓRSKI", L. Jaćkiewicz, Kraków 2010;
- "Tatry Polskie- przewodnik", J.Nyka, Latchoczew 2002;
- wikipedia;
- Internet.