Góry Opawskie, są najdalej wysuniętym na wschód pasmem polskich Sudetów, a jednocześnie jedynym pasmem górskim na Opolszczyźnie. Większa część pasma znajduje się po stronie czeskiej, gdzie są nazywane: Zlatohorska vrachovina.

Góry Opawskie

Góry Opawskie są raczej niewielkie i niewysokie, za to bardzo urozmaicone. Dodatkową atrakcją są zabytkowe miasta – Głuchołazy i Prudnik oraz pięknie położone okoliczne wioski.

Geografia

Góry Opawskie stanowią wysunięty w stronę północną przyczółek ogromnej morawskiej grupy górskiej Jesioników. Całość pasma zajmuje około 130 km2, w Polsce leży tylko ich niewielki fragment: około 40 km2. Najwyższym wzniesieniem polskiej część Gór Opawskich jest Biskupia Kopa (889 m n.p.m.), na której znajduje się widokowa wieża graniczna. Góry te, mimo że nie są one zbyt wysokie, charakteryzują się wzniesieniami o stromych, zalesionych zboczach,.

Biskupia Kopa, autor: Zbigniew Kucybała, źródło: commons.wikimedia.org

Biskupia Kopa, autor: Zbigniew Kucybała, źródło: commons.wikimedia.org

Polskie Góry Opawskie ciągną się wąskim około 20 – kilometrowym pasmem wzdłuż granicy. W Polsce pasmo dzieli się na głównie na trzy części: masyw Góry Parkowej położony nad Głuchołazami z kulminacją Średniej Kopy (543 m n.p.m.), masyw Biskupiej Kopy położony między Konradowem a Nową Wsią, a także masyw Prudnickiego Lasu z kulminacją Długoty (457 m n.p.m.). Północne zbocza Biskupiej i Srebrnej Kopy są przecięte przełomową doliną Złotego Potoku, nad którą wznosi się Olszak ( 453 m n.p.m.) oraz Krzyżówka (427 m n.p.m.). Stoki Góry Parkowej są przecięte natomiast przez dolinę Białej Głuchołaskiej.

Geologia

Góry Opawskie zbudowane są głównie ze skał osadowych i metamorficznych. Masyw Góry Parkowej zbudowany jest ze skał metamorficznych: gnejsów, łupków łyszczykowych, natomiast pozostałą część budują skały osadowe i słabo zmetamorfizowane. Charakterystyczne dla tego rejonu jest występowanie złota, w szczególność nad Białą Głuchołaską, w dolinie Złotego Potoku i wsi Łąka Prudnicka. Złoto było eksploatowane już prawdopodobnie od XI wieku, zaś prace nabrały tempa, gdy ziemie stały się częścią księstwa biskupów wrocławskich. Pozostałością po tym okresie jest położone w Czechach górnicze miasteczko Zlaté Hory. Na przełomie XVI i XVII w. złoża złota zaczęły się kończyć. Obecnie wciąż można szukać tam złota, przede wszystkim w meandrach strumieni lub w takich miejscach, gdzie żwir odkłada się na korzeniach drzew czy pod głazami. W Górach Opawskich występują również rudy żelaza, srebra oraz ołowiu, a także można tam spotkać wiele rodzajów minerałów m.in. granaty i turmaliny.

Srebrna Kopa, źródło: commons.wikimedia.org

Srebrna Kopa, źródło: commons.wikimedia.org

Przyroda

Dużym atutem Gór Opawskich są ich walory przyrodnicze. Ponad 4,6 tys. ha gór i ich północne podnóża są chronione w Parku Krajobrazowym „ Góry Opawskie”. Głównie jest on pokryty lasami regla dolnego. W poszyciu lasów można znaleźć również ciekawe gatunki roślin m.in. lilie i storczyki.  Znajduje się tam jedyne w Sudetach stanowisko pochodzącej z Karpat cudzożywnej zarazy żółtej (Orobanche flava) - pasożyt lepiężników. Lasy zamieszkują sarny, dziki, borsuki, jelenie, a także muflony.

Do najbardziej wartościowych pod względem przyrodniczym zalicza się głównie kompleksy leśne na stokach Srebrnej Kopy (785 m n.p.m.), Biskupiej Kopy oraz w dolinie Bystrego Potoku. Są to także bukowe lasy w masywie Góry Parkowej nad Głuchołazami, przełom Białej Głuchołaskiej oraz puszcza nad Dębowcem. Góry Opawskie zamieszkiwane są przez nietoperze, których naliczono 8 gatunków, w tym rzadkiego podkowca małego.

Turystyka

W Górach Opalskich punktami obowiązkowymi jest wspinaczka na Biskupią Kopę, odwiedzenie piastowskiego Prudnika oraz zobaczenie groty lurdzkiej przy klasztorze Franciszkanów w Prudniku Lesie.

Wiszące Skały, źródło: commons.wikimedia.org

Wiszące Skały, źródło: commons.wikimedia.org

W czasie jednodniowej wycieczki można zobaczyć większość atrakcji Gór Opawskich. Taką wycieczkę można zacząć w Jarnołtówku, wsi u stóp Biskupiej Kopy. Jarnołtówko wraz z niedaleko położoną Pokrzywną stanowią główne ośrodki turystyczne Gór Opawskich. Wieś jest również jednym z niewielu miejsc na Opolszczyźnie, gdzie możliwe jest uprawianie narciarstwa zjazdowego. Z Jarnołtówka na Biskupią Kopę prowadzi szlak czerwony. Po drodze szlak mija Schronisko PTTK Pod Biskupią Kopą. Obok schroniska spotykają się szlaki żółte z Jarnołtówka oraz Pokrzywnej prowadzące również na Biskupią Kopę. Ze schroniska idąc wzdłuż granicy trasa dociera na szczyt. Ze szczytu, kontynuując drogę dalej wzdłuż granicy, czerwony szlak dociera na zalesiony wierzchołek Srebrnej Kopy, skąd trasą wyznaczoną w XIX w. schodzi do Srebrnej Przełęczy, gdzie spotyka żółte znaki z Pokrzywnej do schroniska. Z Przełęczy droga wspina się na Zamkową Górę (571 m n.p.m.), na której można zobaczyć pozostałości po murach, wałach i fosie XIV - wiecznego zamku rycerza von Rosenberga. Z zamkowej Góry szlak schodzi po szczytem Szyndzielowej Kopy ( 533 m n.p.m.) do Pokrzywnej. Z Pokrzywnej czerwony szlak biegnie trasą uczęszczaną od końca XIX w. kierując się we wschodnią, łagodną część Gór Opawskich, nazywaną również Prudnickim Lasem. Na początku droga prowadzi prze pola i zagajniki, a następnie wchodzi w gęsty lasach na stokach Długoty (457 m n.p.m.). Trawersując szczyt szlak dociera do wsi Dębowiec, gdzie w pobliżu leśniczówki rosną dwa pomnikowe dęby. Z Dębowca dalej czerwonym szlakiem trasa prowadzi w okolice malowniczych, wypełnionych wodą kamieniołomów. Obok kamieniołomu szlak skręca w prawo, biegnie lasem u podnóża Góry Okopowej (388 m n.p.m.) i dociera do klasztoru Franciszkanów i grotu lurdzkiej.  Z Klasztornej Góry szlak schodzi do centrum Prudnika. Prudnik jest jednym z najpiękniejszych miast Opolszczyzny, powstał ze starej osady u stóp Sudetów, nazwanej niegdyś Polską Wsią, a później Polskim Nowym Miastem, założonej w czasach formowania się państwa Piastów.

Warto również wybrać się na wycieczkę czerwonym szlakiem z Głuchołaz na Masyw Góry Parkowej. Do Masywu Góry Parkowej należą szczyty: Przednia Kopa (467 m n.p.m.), Średnia Kopa (543 m n.p.m.) i Tylna Kopa (527 m n.p.m.). Na szczycie Góry Parkowej, nad Wiszącymi Skałami znajduje się zabytkowa kapliczka św. Anny z 1908 r. Wzdłuż drogi na szczyt Przedniej Kopy można znaleźć kamienne kapliczki drogi krzyżowej, a na samym szczycie znajduje się wieża widokowa z 1898 r.

Ciekawostki

- Biskupia Kopa  od wieków była górą graniczną. Od 1229r. rozdzielała biskupstwa wrocławskie i ołomunieckie, a po wojnach śląskich tereny pod panowaniem Habsburgów i Hohenzollernów. Później była granicą Czechosłowacji i Niemiec, a obecnie stanowi granicę polsko – czeską.

- Klasztor Franciszkanów w Prudniku Lesie u podnóża gór został zbudowany w połowie XIX w. Na początku XX w. w pobliżu klasztoru postawiono grotę lurdzką i kaplice drogi krzyżowej. W czasach stalinowskich klasztor został zajęty przez wojsko, zaś zakonnicy musieli go opuścić. W 1951r. w klasztorze został osadzony prymas Stefan Wyszyński. Spędził tam cały rok, bez kontaktu ze światem. To wydarzenie upamiętnia obelisk.

Katarzyna Sender

Źródła:

„Sudety”, Cyprian Skała, Wydawnictwo Pascal 1998