Denis Urubko urodził się 29 lipca 1973 r. w Niewinnomysku na północnym Kaukazie, gdzie mieszkał przez 14 lat. Aż do rozpadu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich posiadał obywatelstwo radzieckie, a następnie w 1998 r. przyjął kazachskie, z którego zrezygnował w 2012 r.

Od roku 2013 posiada obywatelstwo rosyjskie i od 12 lutego 2015 r. polskie. Jest jednym z najwybitniejszych himalaistów świata, instruktorem alpinizmu (od 2013 r. posiada tytuł instruktora wspinaczki i alpinizmu Polskiego Klubu Alpejskiego) i mistrzem sportu klasy międzynarodowej. Wielokrotnie wygrywał mistrzostwa Wspólnoty Niepodległych Państw czy Kazachstanu w alpinizmie w różnych konkurencjach. Na swoim koncie ma także sukcesy w wejściach na czas - 7 razy wygrał bieg na Pik Amangieldy, dokonał wejść w rekordowych czasach na Chan Tengri i Elbrus. W 1999 r. zdobył tytuł „Śnieżnej Pantery", radzieckie wyróżnienie alpinistyczne nadawane za zdobycie pięciu siedmiotysięczników. Dokonał tego w ciągu 42 dni.

Denis Urubko, źr. en.wikipedia.org

Z alpinizmem związany jest od 1991 r., kiedy to wszedł samotnie na Biełuchę (4506 m) w Ałtaju. W 1992 r. dokonał solo drugiego wejścia zimowego na wulkan Kluczewska Sopka (4750 m) na Kamczatce. Tego samego roku zdobył solo Pik Ak-Su (5355 m), rok później zdobył Mramornaja Stena (6400 m), stanął na Chan Tenrgi oraz solo północną ścianą na Piku Ordzonikidze. W 1994 r. wszedł północną ścianą na Pik Swobodnej Korei (4740 m), solo południowo-zachodnim żebrem na Uchitel (4045 m), ponownie na Mramornaja Stena i zachodnim żebrem na RGO (6500 m). Rok później przetrawersował z Mramornaja Stiena na Chan Tengri. W 1997 r. zdobył solo Pik Majakowskiego i w kolejnym roku Pik Błoka. W 1999 r. ponownie zdobył Pik Svobodnej Korei, a dwa lata później w przeciągu 42 dni zdobył Szczyt Lenina, Szczyt Korżeniewskiej, Szczyt Ismaila Samaniego, Chan Tengri oraz Szczyt Zwycięstwa. W 2008 r. wytyczył nową drogę na Piku Wosmi Alpinistok i Piku Joszkar Oła. W dniach 22-25 lipca 2011 r. zespół Urubko – Dedeszko zdobył zachodnią ścianę Piku Przewalskiego. W dniach 12-15 sierpnia 2011 r. razem z Gienadijem Durowem wytyczył nową drogę na Pik Pobiedy (7439 m).

Denis Urubko jest 15 człowiekiem, któremu udało się skompletować Koronę Himalajów i Karakorum. Zajęło mu to dziewięć lat (2000 – 2009). Jako ósmy zdobył wszystkie czternaście ośmiotysięczników bez użycia butli tlenowych. Wytyczył trzy nowe drogi - na Broad Peak w 2003 r. wszedł południowo-zachodnią ścianą, na Cho Oyu w 2009 r. południowo-wschodnią ścianą i na Manaslu w 2006 r. północno-wschodnią ścianą. Na koncie ma także pierwsze wejścia zimowe na Makalu w 2009 r. i Gasherbrum II w 2011 r.

Etapy zdobywania Korony Himalajów i Karakorum:
24 maja 2000 – Mount Everest
23 maja 2001 – Lhotse. Szczyt zdobył ponownie  16 maja 2010 r. samotnie prowadząc duży wariant nowej drogi z Południowej Przełęczy na Lhotse.
13 sierpnia 2001 – Gaszerbrum I
20 sierpnia 2001 – Gaszerbrum II. Szczyt zdobył ponownie 2 lutego 2011 r. i było to pierwsze zimowe wejście (wraz z Simone Moro i Cory Richards)
13 maja 2002 – Kanczendzonga - strona południowa. Ponownie 19 maja 2014 r. od strony północnej, jako kierownik międzynarodowej wyprawy
25 października 2002 – Sziszapangma
17 czerwca 2003 – Nanga Parbat drogą Kinshofera
18 lipca 2003 – Broad Peak. Szczyt zdobył ponownie 25 lipca 2005 r. wytyczając nową drogę na południowo-zachodniej ścianie (wraz z Siergiejem Samojłowem)
30 maja 2004 – Annapurna
25 kwietnia 2006 – Manaslu, normalną drogą w klasycznym stylu wyprawowym (wraz z Siergiejem Samojłowem). Szczyt zdobył ponownie 8 maja 2006 r. wytyczając nową linię na północno-wschodniej ścianie, między wschodnią granią (drogą Hajzer-Kukuczka) a drogą normalną, przejście w stylu alpejskim (ponownie wraz z Siergiejem Samojłowem)
2 maja 2007 – Dhaulagiri
2 października 2007 – K2
12 maja 2008 – Makalu. Ponownie zdobył szczyt 9 lutego 2009 r. dokonując pierwszego zimowego wejścia (wraz z Simone Moro)
11 maja 2009 – Czo Oju – nowa droga na południowo-wschodniej ścianie, w stylu alpejskim (wraz z Borisem Dedeszko)

Himalaista został nagrodzony „Złotym czekanem Azji” w 2006 r. (wraz z Siergiejem Samojłowem) za nową drogę na północno-wschodniej ścianie Manaslu, w 2009 r. (wraz z Borysem Dedeszko) za wytyczenie nowej drogi w stylu alpejskim na południowo-wschodniej ścianie Cho Oyu, w 2011 r. (wraz z Gienadijem Durowem) za nową drogę Dollar Rod na Piku Pobiedy oraz w 2012 r. za życiowe osiągnięcia. Także za wytyczenie nowej drogi na Cho Oyu (wraz z Borysem Dedeszko) otrzymał „Złoty Czekan” 2009.

Denis Urubko stał się w Polsce postacią kontrowersyjną z racji swojego ubiegłorocznego manifestu zimowego („Denis Urubko: Prawdziwa zima w Himalajach i Karakorum – co i dlaczego uważam za wejście zimowe na szczyty powyżej 8 tys. metrów.”). Himalaista zaprezentował pogląd odrzucający zimę astronomiczną na rzecz meteorologicznej, tłumacząc to koniecznością określenia cezury czasowej panowania najbardziej niekorzystnych warunków (zimno, wiatr, śnieg, mała ilość godzin światła). Tym samym zakwestionował część dotychczasowych polskich (i nie tylko) wejść zimowych.  

Anna Makowska

Źródła:
-„Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu” tom VI, Wydawnictwo Stapis
-Wikipedia
-wspinanie.pl/2011/11/denis-urubko-gosc-9-krakowskiego-festiwalu-gorskiego
-wyborcza.pl/duzyformat/1,127290,17482195,Nowy_Polak_Denis_Urubko__Dlaczego_nie_zostalem_Wlochem_.html?disableRedirects=true
-pza.org.pl/news/news-gory/art13984
-www.portalgorski.pl/nowosci/wspinanie/gory-wysokie/4240-denis-urubko-prawdziwe-oblicze-zimy-na-osmiotysiecznikach-czyli-ktore-wyprawy-powinny-nosic-miano-zimowych-zaproszenie-do-dyskusji-pelny-tekst