Ryszard Szafirski urodził się 01.10.1937 roku w Sosnowcu. Działał jako taternik, alpinista, grotołaz, ratownik górski oraz górski fotograf. Z wykształcenia był inżynierem elektronikiem. Ryszard Szafirski to jeden z prekursorów himalaizmu, który zasłużył się dla polskiego wspinania w niemniejszym stopniu co Janusz Kurczab czy Andrzej Zawada. Kierował ważnymi wyprawami, które w latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych odnosiły spektakularne na tamten czas sukcesy. Szafirski w ogromnej mierze przyczynił się do zimowego zdobycie Mount Everest przez Leszka Cichego i Krzysztofa Wielickiego.

Jego przygody ze wspinaniem rozpoczęły się w latach pięćdziesiątych, kiedy to w 1959 roku zaczął wspinać się w Tatrach. Działał tam zarówno latem jak i zimą. Przeszedł główną grań Tatr w rekordowym wtedy czasie 6 dni, uczestniczył też w pierwszych zimowych przejściach na Zadniej Bednarzowej Turni, Filarze Kazalnicy Mięguszowieckiej, Wielkiej Jaworowej Turni, czy Jaworowym Rogu. Przeszedł zimą północną ścianę Małego Kieżmarskiego Szczytu.


Ryszard Szafirskifot. arch. Ryszard Szafirski


W końcu Szafirski trafił w Alpy, gdzie przeszedł m.in.: dorgę Philippa Flamma na Civetcie, Filar Wiewiórek na Cima Ovest di Lavaredo (było to 3 przejście), Tofana di Rozes środkiem południowej ściany, co było pierwszym przejściem zimowym. Wspinał się drogą Contamine’ na Aiguille Verte (również pierwsze przejście zimowe). Szafirski powtórzył też drogę Bonattiego na północnej ścianie Matterhornu oraz dokonał pierwszego przejścia północnego filara Eigeru.

Ryszard Szafirski wspinał się również w górach Kaukazu, gdzie wchodził na Uszbę i Elbrus. Brał udział w licznych wyprawach w góry najwyższe. W 1967 roku wszedł m.in. na Pik Lenina, a już dwa lata później kierował wyprawą w Karakorum. Tam dokonał pierwszego wejścia na Malubiting Północny. W 1971 roku uczestniczył w pierwszym wejściu na trudnodostępny dziewiczy szczyt Kunyang Chhish (7852 m n.p.m.) i był to wtedy polski rekord wysokości w Karakorum. W Hindukuszu w 1976 roku wszedł nową drogą na Kohe Keshni Khan. Brał udział w pionierskich zimowych wyprawach na Lhotse w 1974 i na Mount Everest w 1980 roku. Osiągnął wtedy wraz z Andrzejem Zawadą 8100 m, przygotowali tam wspólnie najwyższy obóz, gdzie wynieśli butle tlenowe dla ostatecznego udanego ataku szczytowego Polaków. Rok później Szafirski był kierownikiem zakopiańskiej wyprawy na Annnapurnę I środkową (8051 m n.p.m.). Maciejowi Berbece i Bogusławowi Probulskiemu udało się wejść na szczyt góry nową drogą na południowej ścianie.

Szafirski wspinał się również w Andach Peruwiańskich, gdzie wszedł m.in. na Nev. Alpamayo i Salcantay, samotnie wszedł też na Nev. Yanapaccha. W roku 1973 zszedł na dno jaskini Racas Marca, będącej wtedy drugą pod względem głębokości w Ameryce Południowej.

Wykaz ważniejszych przejść Szafirskiego:

Tatry

1961 – Mięguszowiecki Szczyt – północną ścianą
1961 – Mnich – droga Łapińskiego (z Markiem Brodzkim)
1961 – Mnich – Wariant R (9. przejście, z Markiem Brodzkim)
1961 – Kazalnica Mięguszowiecka – droga Łapińskiego (z Zygmuntem Heinrichem)
1961 – Mały Kieżmarski Szczyt – droga Stanisławskiego (z Eugeniuszem Chrobakiem)
1961 – Łomnica – „Hokejka” (z Januszem Kurczabem)
1961 – Zadnia Bednarzowa Turnia – pierwsze przejście zimowe drogi 705 według WHP
1962 – Kazalnica Mięguszowiecka – 3. przejście lewego filara północno-wschodniej ściany (z Markiem Brodzkim)
1962 – Kazalnica Mięguszowiecka – 3. przejście drogi Momatiuka (z Adamem Zyzakiem)
1963 – Kazalnica Mięguszowiecka – pierwsze przejście zimowe lewego filara północno-wschodniej ściany (z Lucjanem Sadusiem)
1963 – Mięguszowiecki Szczyt – Direttissima
1964 – Grań główna Tatr – 5. przejście (z Adamem Zyzakiem)
1965 – Wielka Jaworowa Turnia – 1. przejście środkiem północnej ściany (z Januszem Kurczabem)
1966 – Galeria Gankowa – droga Łapińskiego (z A. Grabskim)

Alpy

1963 – Monte Civetta (Punta Tissi) – pierwsze polskie przejście drogą Philippa i Flamma (z Januszem Kurczabem),
1963 – Tre Cime di Lavaredo (Cima Ovest) – trzecie przejście (pierwsze polskie) Filara Wiewiórek (z Januszem Kurczabem),
1964 – Tofana di Rozes – pierwsze przejście zimowe direttissimy południowej ściany (drogą Stössera), partnerzy Jerzy Krajski, Janusz Kurczab i Ryszard Rodziński,
1965 – Aiguille Verte – pierwsze polskie przejście drogi Contamine'a na północnej ścianie, partnerzy Eugeniusz Chrobak, Maciej Gryczyński, Jerzy Michalski i Jan Surdel,
1966 – Matterhorn – pierwsze powtórzenie drogi Bonattiego na północnej ścianie, partnerzy Ryszard Berbeka, Jan Stryczyński i Adam Zyzak,
1968 – Eiger – pierwsze przejście północnego filara, partnerzy Krzysztof Cielecki, Tadeusz Łaukajtys i Adam Zyzak.

Pamir, Himalaje i Karakorum

1967 – Pik Lenina;
1969 – Malubiting Północny (6843 m) – pierwsze wejście na szczyt;
1971 – Kunyang Chhish – pierwsze wejście na szczyt, partnerzy Andrzej Heinrich, Jan Stryczyński, Andrzej Zawada;
1979 – kierownik zakopiańskiej wyprawy na Ngadi Chuli (Dunapurna, Peak 29) – siedmiotysięcznik w Nepalu, na szczycie stanęli Ryszard Gajewski i Maciej Pawlikowski (pierwsze udokumentowane wejście na ten szczyt);
1980 – udział w zimowej wyprawie na Mount Everest, razem z kierownikiem wyprawy Andrzejem Zawadą przygotowali najwyższy obóz i wynieśli butle tlenowe dla ostatecznego udanego ataku szczytowego (którego dokonali Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy);
1981 – kierownik zakopiańskiej wyprawy na Annapurnę I środkową (8051 m), nowa droga południową ścianą (szczyt zdobyli 23 maja Maciej Berbeka i Bogusław Probulski).

Ryszard Szafirski był również prezesem Koła Zakopiańskiego KW, a w latach 1977-78 pełnił funkcję kierownika Grupy Tatrzańskiej GOPR. Swoje zdjęcia z Himalajskich wypraw prezentował na wystawach krajowych i międzynarodowych. Był współautorem książki „Ostatni atak na Kunyang Chhish” (1973). Szafirski dwukrotnie został odznaczony Złotym Medalem „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe”. Taterniczką i alpinistką była również żona Ryszarda Szafirskiego, Aleksandra. Wybitny polski wspinacz zmarł 18.11.2016 roku w wieku 79 lat pod długiej i ciężkiej chorobie.

Bartek Andrzejewski

źródła:
Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu tom VI, Wydawnictwo Stapis,
wikipedia.org