Badacze literatury zaliczją jego utwory do tych najdoskonalszych w historii polskiej poezji poświęconej naszym najwyższym górom- Tatrom.

Urodził się 12 grudnia 1892 r. w Szymborzu (leży pod Inowrocławiem), a zmarł 1 sierpnia 1926 r. na Harenddzie w Zakopanem. Poeta, dramaturg, tłumacz, krytyk, publicysta, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego. Tematy tatrzańskie i góralskie niejednokrotnie pojawiają się w jego utworach.

Jan Kasprowicz 1901, Domena publiczna, źródło: wikipedia, opis: Jan Kasprowicz 1901

Jan Kasprowicz 1901, Domena publiczna, źródło: wikipedia, opis: Jan Kasprowicz 1901

Po raz pierwszy zawitał w Tatry latem 1892 r. na zaproszenie narzeczonej Jadwigi. Potem wielokrotnie (nawet po rozpadzie ich związku) bywał w Tatrach. Nawet będąc we Lwowie (spędził tam połowę swojego życia) często nawet w rozmowach, rozmyślaniach, wspominkach nawiązywał do najwyższych gór w Polsce i sztuce ludu podhalańskiego.
26 lipca 1898 r. wziął udział w wyprawie kierowanej przez Jędrzeja Walę młodszego i dotarł do Doliny Ciemnosmreczyńskiej. Pisał o niej:

W ciemnosmreczyńskich skał zwaliska,
Gdzie pawiookie drzemią stawy,
Krzak dzikiej róży pąs swój krwawy
Na plamy szarych złomów ciska.

Dzięki cyklowi czterech sonetów "Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach", owe miesce w Tatrach stało się automatycznie kojarzone z Kasprowiczem.
W 1898 r. dla "Kuriera Lwowskiego" pisał Kasprowicz wspaniałą gwarą góralską cykl felietonów "Z Tatr".

Pracował też nad dramatem "Kostka Napierski", którego akcja toczy się na Podtatrzu.

Stronił od zgiełku i hałasu jaki utrudniał twórczą pracę artyście i w 1903 r. po raz pierwszy zamieszkał w Poroninie. Był to wówczas wioska cicha i egzotyczna.
To właśnie tu powstała "Ballada o słoneczniku", pierwsze pomysły "Księgi ubogich" i wiersze zawarte w tomiku "Mój świat".

Poeta w wielu utworach nakreślił obraz Poronina z początku wieku i obraz góralskiej kultury (chrzciny, wesela, pogrzeby, inne uroczystości, rytuały dnia codziennego).
Jesienią 1923 r., Kasprowicz zamieszkał w swoim własnym "góralskim" domu na Harendzie. Kornel Makuszyński pisał o tym:

Baca Kasprowicz u progu stoi, ręce rozkłada i uśmiechem się z każdym przełamie jak chlebem (...).

Kasprowicz zaangażował się również w działalność polityczną, społeczną, oświatową w Zakopanem, a od 1915 r. (razem ze Stefanem Żeromskim) podejmował również działalność niepodległościową.

W 1924 r. wykryto u niego jednak zaawansowaną cukrzycę, na którą wkrótce zmarł (1 sierpnia 1926 r.).

Obecnie w części "góralskiego domu" Kasprowicza znajduje się Muzeum Jana Kasprowicza.

Doczesne szczątki artysty spoczywają na Harendzie w monumentalnym mauzoleum.

Na samej Harendzie i w Poroninie również znależć można niekiedy "okruchy świata" Kasprowicza (stoją tu jeszcze gdzieniegdzie stare domostwa, zagrody, kapliczki, przydrożne krzyże, żyją ludzie "z tamtych lat").

Wśród szczególnie wyśmienitych utworów, badacze literatury wymieniają "Ciszę wieczorną" (utwó składa się z V części i traktuje o Tatrach).

Wiele utworów artysty powstało podczas długich i samotnych wycieczek wokół Tatry, a same Tatry stały się ich naturalnym tłem.

Najbardziej jednak rozpowszechniona zdaje się być "Księga ubogich" jako ta "wyrażająca jedność człowieka i przyrody".

W innym znów utworze Kasprowicza ("Mój świat") często pojawiają się elementy humorystyczne i związane z realizmem dnia codziennego na Podhalu.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Kasprowicz#mediaviewer/File:JanKasprowicz1901.jpg -zdjecie kasprowicz (źródło: wikipedia, opis: Jan Kasprowicz 1901, Domena publiczna).

{youtube}OCuf0bRlFNw{/youtube}

Bartosz Michalak

ŹRÓDŁA:
- Tatrzański świat Jana Kasprowicza -ulotka Tatrzańskiego Parku Narodowego;
- internet.