Leksykon tatrzański to przede wszystkim grzbiety i wierzchołki górskie, ale nie tylko. Tatry to również przełęcze i schroniska. Morskie Oko (samo w sobie jezioro oraz schronisko) i ich otoczenie są uznawane za jedne z najpiękniejszych miejsc w polskich Tatrach Wysokich dostępnych w zasadzie dla każdego.

Morskie Oko

Jest największym i najpiękniejszym jeziorem tatrzańskim. Zalicza się również do jednych z najbardziej malowniczych górskich jezior Europy (i nie bez powodu). Cieszy się też największą sławą wśród jezior tatrzańskich. Wody Morskiego Oka (barwy zielonej) otoczone są ważnymi szczytami Tatr Polskich. Leży ono w kotlinie stanowiącą górną część Doliny Rybiegu Potoku i rośnie tu las świerkowo-limbowy. Stara nazwa jeziora (słynęło ono już od stuleci- wzmianki o nim sięgają XVI w.) to Rybi Staw od żyjącego w wodach Morskiego Oka pstrąga. Obecnie pstrągi z jeziora chorują wskutek dokarmiania ich przez turystów.

To miejsce jest całkowicie niezwykłe. Jego wygląd i otoczenia zmieniają się diametralnie w zależności od pór roku i pogody.

Widok ze schroniska, na wprost widok na Mięguszowieckie Szczyty i taflę Morskiego Oka, fot: portalgorski.pl

Z Morskim Okiem wiąże się wiele legend, np.: że ma ono podziemne połączenie z Adriatykiem i fale wyrzucały tu fragmenty statków czy o podwodnym potworze.

Turyści, podziwiający jezioro i jego otoczenie, nie zdają sobie sprawy, że pewne partie jeziora, zamienione zostały w śmietnisko, systematycznie czyszczone (głównie chodzi tu o drobne pieniążki wrzucane do jeziora przez odwiedzających).

W rzeźbie i ukształtowaniu terenu szczególnie mocno uwidaczniają się ślady działalności lodowców.

Swą niezwykłością i pięknem Morskie Oko było, jest i będzie źródłem niezliczonych inspiracji. Turystyka, wspinanie, rozmaita działalność naukowa, wynikają tu m.in. z bezcennych wartości przyrodniczych rejonu. Rejon Morskiego Oka obfituje w bardzo liczne drogi wspinaczkowe i ich warianty w tej okolicy. Mamy tu także do czynienia z obfitą i bujną roślinnością wysokogórską oraz bogatą historią całego obszaru. Szczególnie cenne dla nauki są zachowane w stanie pierwotnym górnoreglowe bory świerkowo-reglowe.

{youtube}wgSteIz9x0U{/youtube}

Morskie Oko w liczbach:

-wysokość - 1395 m.n.p.m.;
-powierzchnia stawu - 34 ha;
-głębokość stawu - 51,4 m.

Lokalizacja:

Położone tu schronisko turystyczne formalnie stanowi miejscowość...

Jezioro Morskie Oko cieszy się opinią jednego z najpiękniejszych zakątków Tatr i najpiękniejszego jeziora tatrzańskiego. Położone na wysokości 1395 m.n.p.m. w dolinie Rybiego Potoku, otoczone jest z trzech stron najpierw lasem, a wyżej skalnymi szczytami i turniami. Od wschodu jest to Grań Żabich (Żabia Czuba 2079 m.n.p.m., Żabi Szczyt Niżni 2098 m.n.p.m., Żabi szczyt Wyżni 2259 m.n.p.m.), na pd.-wch. są to Niżne Rysy (2430 m.n.p.m.) i Rysy (2499 m.n.p.m.) Tutaj grań sręca w kierunku zach. Poprzez Żabi Koń (2291 m.n.p.m.), Żabią Turnię Mięguszowiecką (2336 m.n.p.m.), Wołową Turnię (2373 m.n.p.m.), Mięguszowieckie Szczyty (Czarny 2404 m.n.p.m., Pośredni 2393 m.n.p.m., Wielki 2438 m.n.p.m.), Cubrynę ( 2376 m.n.p.m.) po Szpiglasowy Wierch (2172 m.n.p.m.). Dalej grań skręca w kierunku północnym i przez Miedziane (2233 m.n.p.m.) i Opalone (2115 m.n.p.m.) domyka otoczenie Morskiego Oka. Wyróżniająca się sylwetka Mnicha (2070 m.n.p.m.), zarys karu polodowcowego nad Czarnym Stawem (1583 m.n.p.m.) i ciemna barwa ściany Kazalnicy (2159 m.n.p.m.) to charakterystyczne składniki krajobrazu nad Morskim Okiem.

Końcówka drogi do schroniska, fot: portalgorski.pl

Historia:

Informacje i początkowe zapiski o schronisku w tym rejonie pochodzą z roku 1823. Pierwsze schronisko zostało wybudowane w roku 1827 przez Emanuela Homolacsa (właściciel terenów wokół jeziora). Budynek składał się z sieni, kuchni, izby noclegowej i strychu. Schronisko nie miało wtedy jeszcze szyb i było bardzo skromnie wyposażone.

W 1865 r. schronisko spłonęło, a dopiero w 1874 r. Towarzystwo Tatrzańskie rozpoczęło budowę nowego schroniska. Postawiono tam niewielki i drewniany budynek z miejscami noclegowymi dla 25 osób. Z inicjatywy Leopolda Świerza 16 września 1875 r. schronisko nazwano imieniem Stanisława Staszica.

W kolejnym okresie powoli podnoszono standard schroniska. Powiększono schronisko, dobudowano nowe, dwuosobowe pokoje i dostawiono obok drugi budynek przeznaczony na wozownię o powierzchni 119 m², która służyła turystom do „garażowania" konnych powozów. W październiku 1898 r., pożar po raz kolejny strawił zabudowania schroniska, a budynek wozowni po pożarze właściwego schroniska przejął jego rolę i pełni ją do dziś. Obecnie tzw. stare schronisko (była wozownia) jest najstarszym istniejącym schroniskiem w Tatrach Polskich.

Pod koniec XIX wieku nad jeziorem wybudowany został inny obiekt- bacówka Anny Burowej, po zachodniej stronie moreny. Burowa, prowadząc działalność turystyczną, rozpoczęła konflikt z Towarzystwem Tatrzańskim, trwający aż do 1930 r. i zakończony rozebraniem bacówki.

Obecne schronisko wybudowano w 1908 r. i od tej pory jest ono jednym z najpopularniejszych obiektów noclegowych w całych Tatrach. Lata międzywojenne to czas ciągłej rozbudowy i modernizacji obiektu. W czasie II wojny światowej w schronisku stacjonował oddział niemieckiej straży granicznej.

W 1997 roku gościł tu też papież Jan Paweł II.

Wydarzeniem lat powojennych (negatynie ocenianym przez zwolenników ochrony przyrody) była modernizacja szosy, gdzie jej górny odcinek okazał się wkrótce niepotrzebny (ruch autobusowy został skrócony do Włosienicy, a samochodowy do Palenicy Białczańskiej).

{youtube}QoTAMVYPs04{/youtube}

Turystyka:

Do schroniska można dotrzeć przede wszystkim długą i żmudną wędrówką szosą asfaltową z parkingu na polanie Palenica Białczańska (niedostępna dla samochodów).

Ale nie tylko:

Turysta może też skorzystać tu ze szlaku z Doliny Pięciu Stawów Polskich i przechodząc przez popularną Świstówkę lub Szpiglasową Przełęcz (tzw. Ceprostradą) w ten sposób dotrzeć do schroniska.

Również wchodząc na Rysy od strony słowackiej, a schodząc na stronę polską, turysta dotrze do schroniska nad Morskim Okiem.

Trzeba jednak zaznaczyć, że wspomniane wyżej możliwości dotarcia do schroniska (prócz popularnej drogi asfaltowej) wymagająą pewnych umiejętności od turysty, jego przygotowania i wcześniej zaplanowania ewentualnej wycieczki.

Informacje praktyczne:

- telefon kontaktowy do recepcji: +48 18 20 77 609, +48 602 260 757 (oba od godziny 9.00 do 21.00). Rezerwacje przyjmowane są drogą telefoniczną w godzinach pracy recepcji.

Co ważne - płatności w schronisku dokonuje się wyłącznie gotówką. Brak możliwości płacenia kartą.

Gdy chodzi o ceny noclegów:

-Nowe Schronisko (ceny na rok 2013)- w zależności od miesiąca, ale jest to koszt ok. 45 zł.;

-Stare Schronisko (ceny na rok 2013)- aktualnie to 39.00 zł.

Do powyższych cen doliczana jest opłata klimatyczna w wysokości 1 zł 30 gr.

W budynku Nowego Schroniska kuchnia czynna w sezonie jest od godziny 8.00 do 21.00, poza sezonem od 9.00 do 18.00.

Obok restauracji i kuchni, dla turystów otwarty jest także sklepik "Bufet" (w sezonie otwarty od godziny 8.00 do 19.00, a poza sezonem od 9.00 do 18.00). Można tu nabyć m.in.: napoje, słodycze, pamiątki, wydawnictwa (w tym fachową literaturę górską), podstawowe elementy wyposażenia turystycznego.

Bartosz Michalak

ŹRÓDŁA:

- Tatry wysokie- przewodnik taternicki, W. H. Paryski, Warszawa 1984;
- Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Z. i W Paryscy, Poznań 2004;
- "Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie", J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- Tatry Polskie- przewodnik, J. Nyka, Latchoczew 2002.