Oto, jako kontynuacja wirtualnych wycieczek po Tatrach Wysokich i w rejonie Orlej Perci, krótka "wędrówka" wzdłuż Koszystej i Żółtej Turni.

Koszysta (słow. Košista)

Lokalizacja i opis:

Jest to kolejny, potężny grzbiet w Tatrach Wysokich. Mierzy długość ok. 3 km i odchodzi od długiej wschodniej grani Świnicy z Buczynowymi Turniami i Wołoszynem w rejonie przełęczy Krzyżne w kierunku północnym (z lekkim odchyleniem na wschód). Od strony północnej, opada on do Waksmundzkiej Przełęczy, która to oddziela go od Suchego Wierchu Waksmundzkiego. Sama Koszysta oddziela Dolinę Waksmundzką od doliny Pańszczycy i jest najbardziej na północ wysuniętym masywem dwutysięczników tatrzańskich.
Zbocza są częściowo skaliste i poorane żlebami.

Koszysta, fot: portalgorski.pl

Grań odgałęzia się tu nieco powyżej Krzyżnego, a zwornikiem nie jest sama przełęcz, lecz trawiasta równinka położona nieopodal.

W grani Koszystej w kolejności od południa na północ występują:
-Waksmundzki Wierch (2186 m n.p.m.);
-Wielka Koszysta (2193 m n.p.m.);
-Mała Koszysta (2014 m n.p.);
-Waksmundzka Przełęcz (1418 m n.p.m.).

W skalistej, wschodniej grzędzie Wielkiej Koszystej wznosi się turnia zwana Waksmundzką Strażnicą. W południowo-wschodniej grzędzie Małej Koszystej znajdują się Czarne Turnie.
Grzbiet schodzi do Równi Waksmundzkiej i łączy się dalej z Gęsią Szyją.

Turystyka i wspinanie:

Obecnie nie prowadzi tędy żaden znakowany szlak turystyczny. W ogóle, Koszysta odwiedzana przez turystów była rzadko i stała się jednym z pierwszych rejonów Tatr, w których zniesiono pasterstwo.

Historia:

Jako pierwsi na czubek dotarli- Ludwik Zejszner wraz z grupą osób towarzyszących (3 sierpnia 1838).
Zimą natomiast, pierwsze wejście przypisywane jest Henrykowi Bednarskiemu, Józefowi Lesieckiemu, Mariuszowi Zaruskiemu oraz Stanisławowi Zdyb (4 marca 1910)

W 1932 r. cały masyw Koszystej wykupiony został bowiem od Uznańskich przez Skarb Państwa, a w 1936 r. w wyniku starań PTT objęty został ścisłą ochroną. Do tej pory pozostaje obszarem ochrony ścisłej i nie prowadzą przez niego żadne szlaki turystyczne.

Ciekawostki:

Stanowi zarazem miejsce, w którym na północ wysuwa się krystaliczny trzon Tatr, zbudowany z granitów. Jedynie północne i północno-zachodnie zbocza zbudowane są ze skał osadowych.
Od strony Doliny Waksmundzkiej na wysokości Małej Koszystej w zbocza wchodzi dolinka (Świstówka Waksmundzka lub Zbójnicka). W latach 1914–1918 była kryjówką dla dezerterów.

Na Koszystej zachowały się fragmenty pierwostanów lasów świerkowych i limbowych. Jest ona także matecznikiem wielkich ssaków. Występują tu lasy górnoreglowe, dobrze wykształcona górna granica lasu, zarośla kosodrzewiny piętra subalpejskiego oraz hale piętra alpejskiego. Dawniej Koszysta była wypasana i wchodziła w skład Hali Waksmundzkiej.
Nazwa grzbietu (dawniej także Kosista) ma nieznane pochodzenie. Być może pochodzi od koszonych okolicznych terenów. Nad pisownią nazwy (Koszysta- Kosista) wiele dyskutowano.

Żółta Turnia (2087 m n.p.m.)

Lokalizacja i opis:

Jest ostatnim szczytem w bocznej grani Tatr Wysokich i odchodzi od zwornika, którym jest Skrajny Granat w kierunku północnym. Oddziela Dolinę Gąsienicową od doliny Pańszczycy.

Żółta Turnia, fot: portalgorski.pl

Znajdują się w nim kolejno na północ od Skrajnego Granata:
-Pańszczycka Przełączka Wyżnia (2171 m n.p.m.);
-Zadnia Pańszczycka Czuba (2174 m n.p.m.);
-Pańszczycka Przełączka Pośrednia (2145 m n.p.m.);
-Skrajna Pańszczycka Czuba (2155 m n.p.m.);
-Pańszczycka Przełęcz (2115 m n.p.m.);
-Wierch pod Fajki (2135 m n.p.m.), gdzie odchodzi na wschód grzęda z Przełączką pod Fajki i Pańszczycką Turnią;
-Żółta Przełęcz (2026 m n.p.m.);
i liczne, inne wierzchołki.

Szczyt od strony północnej posiada charakterystyczny kształt rozłożystej piramidy, zbudowanej z granitoidów i twardych piaskowców kwarcytowych. Północna, porosła kosodrzewiną część stoków Żółtej Turni nazywana jest Dubrawiskami. W żebrze na zachodnim stoku znajduje się natomiast niewielka turniczka zwana Żółtą Igłą.

Turystyka i wspinanie:

Po 1860 r. szczyt był często odwiedzany przez turystów. Obecnie przez szczyty tej grani nie ma poprowadzonych pieszych szlaków turystycznych, północnymi zboczami Żółtej Turni przebiega szlak z Doliny Gąsienicowej na Krzyżne.

Historia

Pierwsze letnie wejście przypisywane jest Maksymilianowi Nowickiemu i Jędrzejowi Wale (starszemu) (1864 r.).
Zimą pierwsi szczyt zdobyli Mieczysław Karłowicz i Roman Kordys (15 lutego 1908).

Ciekawostki:

18 sierpnia 1931 r. Państwowy Instytut Meteorologiczny ustawił na szczycie przyrząd do mierzenia opadów atmosferycznych, pierwszy w Tatrach Wysokich.
Nazwa szczytu związana jest z porastającym go jasnożółtym porostem, wielosporkiem jaskrawym (Acarospora oxytona). Szczyt zwano też Małą Koszystą.

{youtube}6qamhM5GWZo{/youtube}
{youtube}vix8_dGrH9E{/youtube}

Bartosz Michalak

ŹRÓDŁA:

- Tatry wysokie- przewodnik taternicki, W. H. Paryski, Warszawa 1984;
- Nieznane Tatry, L. Jaćkiewicz, Kraków 2010;
- Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Z. i W Paryscy, Poznań 2004;
- Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- Tatry Polskie- przewodnik, J. Nyka, Latchoczew 2002.