Pewnie zdecydowana większość osób "wywołana do tablicy" z zapytaniem o znakomitych w literaturze piewców Tatr wymieni Kaziemierza Przerwę-Tetmajera czy Adama Asnyka. Wspomnijmy o Sewerynie Goszczyńskim.

Na świat przyszedł 4 listopada 1801 r. w Ilińcach na Ukrainie w ubogiej rodzinie. To zapewne z tego powodu nie odebrał starannego wykształcenia. Uczył się z przerwami w różnych szkołach.
W 1820 r. przybył do Warszawy, gdzie wstąpił do tajnego Związku Wolnych Braci Polaków. Brał też czynny udział w powstania w Grecji.
Następnie do 1830 r. przebywał na Ukrainie prowadząc działalność konspiracyjną.
W okresie tym napisał wiele wierszy patriotycznych.
W czerwcu 1830 r. przyjechał do Warszawy. Uczestniczył w ataku na Belweder; następnie walczył (w randze kapitana) w korpusie generała J. Dwernickiego. Wziął udział w bitwach pod Stoczkiem i Nową Wsią. Po kapitulacji Warszawy przekroczył granicę pruską wraz z korpusem generała Rybińskiego.
Przeżycia związane z tym faktem znalazły swój wyraz w wierszu Wyjście z Polski.

goszczynski s
Seweryn Goszczyński (źródło: wikipedia.org)

Osiedlił się w Galicji, będąc ciągle aktywny społecznie i politycznie. Z jego inicjatywy powstał w 1832 we Lwowie Związek Dwudziestu Jeden. Założył także w Krakowie Stowarzyszenie Ludu Polskiego. Był współzałożycielem grupy literackiej Ziewonia. Pobyt na Podhalu sprawił, że zainteresował się kulturą tego regionu, odkrywając Tatry dla literatury polskiej.
Jednak jednym z pierwszych, którzy do literatury polskiej wprowadzili motywy tatrzańskie był niejaki Seweryn Goszczyński (1801-1876). Jest on twórcą chociażby "Dziennika podróży do Tatrów".
Swoje wędrówki po Tatrach rozpoczął w 1822 r.
Goszczyński był też potem opiekunem w czasie górskich wypraw młodego Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Według legendy, w czasie jednej z nich miał on uratować przyszłego poetę, a wtedy kilkuletniego chłopca, przed upadkiem w przepaść. Tetmajer wspomina to ocalenie w opowiadaniu Stara książka i stara pieśń takimi oto słowami: „Kiedy miałem lat dziewięć, złapał mnie lecącego w Strążyskach z uboczy od wyschłego koryta potoku, gdzie byłbym się na nic rozbił; on mię potem do poezji pchnął”. Przerwa-Tetmajer zaznacza też istotną rolę Goszczyńskiego jako tego, który odnalazł go dla poezji.
Za swoją aktywnośść polityczną był ścigany przez policję austriacką listem gończym i skazany zaocznym wyrokiem sądu na karę śmierci. Ostatecznie kary tej uniknął.
W r. 1838 wyjechał do Francji, gdzie zapoznał A. Mickiewicza i J. Słowackiego.
Ostatecznie związał się z Kołem Towiańczyków.
Żył w bardzo trudnych warunkach materialnych.
W r. 1872, dzięki pomocy przyjaciół, wrócił do kraju, uroczyście witany przez rodaków i osiadł we Lwowie. Zmarł w cztery lata później, 25 lutego. Pochowany został na lwowskim cmentarzu Łyczakowskim.

Chociaż trudno znaleźć jest film o Sewerynie Goszczyńskim i jego poezji, uważam jednak że film ten (o Tatrach ogólnie) zainspiruje i "natchnie" wielu oglądających:

Bartosz Michalak

ŹRÓDŁA:
- “Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- wikipedia.org;
- Wirtualna biblioteka literatury polskiej.