Jeden z najwybitniejszych polskich taterników i alpinistów, członek honorowy Polskiego Związku Alpinizmu – tak przedstawiany był i jest Jan Mostowski, którego pierwsza rocznica śmierci przypada 8 maja. Zmarł w USA, miał 84 lata. Był wykładowcą akademickim i naukowcem.

Swoją przygodę ze wspinaczką rozpoczął w latach 50. i niemal od razu zapisał się w historii polskiego taternictwa. W 1956 roku dokonał trzeciego polskiego przejścia Komina Łapińskiego i Paszuchy na północno –zachodniej ścianie Galerii Gankowej. Na swoim koncie miał też m.in. pierwsze przejście zimowe grzędy Tomkowych Igieł na Niżnich Rysach i drogi Orłowskiego na północno –wschodniej ścianie Mięguszowieckiego Szczytu Pośredniego.

jan-mostowski

Stanisław Biel, Jan Mostowski, Jan Długosz i Czesław Momatiuk. Fot. www.nyka.home.pl

W latach 1957-1963 wspinał się w Alpach. Był wtedy uczestnikiem najlepszych, ówczesnych, polskich przejść. Wśród nich pierwsze przejście wschodniej i północnej ściany Matterhornu. W 1961 roku przeszedł północną ścianę Eigeru. Z kolei na Kaukazie brał udział w pierwszym jednodniowym przejściu środkiem północnej ściany Ułłu-Tau-Czana. W 1960 roku wszedł na Noszak (7492 m). W tamtych czasach był to polski rekord wysokości.

Do historii przeszedł też jego wypadek na północnej ścianie Eigeru. W 1963 roku, podczas wycofywania się z próby przejścia direttisimy, wyrwał hak i poleciał około 500 metrów do podstawy ściany. Udało mu się przeżyć, dzięki lądowaniom na kolejnych śnieżnych półkach. Zwichnął tylko kolano.

Po powrocie wspominał tamte wydarzenia w następujący sposób. – Nabierałem szybkości, odbijałem się o półki, tłukłem w skałę kaskiem i plecakiem, czekając na ostatnie uderzenie. Po prawdopodobnie 30 sekundach wylądowałem w głębokim śniegu u podstawy ściany. Zacząłem ruszać nogami i rękami i zrozumiałem, że niczego nie złamałem. W szoku wyjąłem przeciwsłoneczną szminkę i zacząłem smarować nią usta.

jan-mostowski-eiger

W północnej ścianie Eigeru – stoją kolejno: Czesław Momatiuk, Jan Mostowski i Stanisław Biel. Fot. www.nyka.home.pl

Jan Mostowski był działaczem Klubu Wysokogórskiego, członkiem Zarządu Głównego i przewodniczącym Komisji Tatrzańskiej oraz prezesem Koła Gliwickiego KW. W 1963 roku wyemigrował, najpierw do Szwajcarii i Austrii, a około 1966 roku osiadł na stałe w USA. Czynnie uprawiał turystykę górską niemal do końca życia. W Internecie można znaleźć zdjęcie, na którym 81-letni Jan Mostowski stoi na szczycie Mount Rainier (4391 m) w Górach Kaskadowych.

Dokonania górskie:

Tatry

1956 - Komin Łapińskiego i Paszuchy, na północno-zachodniej ścianie Galerii Gankowej. Trzecie polskie przejście.
1956 - Grzęda Tomkowych Igieł na Niżnich Rysach. Pierwsze zimowe przejście. Zespół: Jan Mostowski, Andrzej Sidwa.
1957 - Droga Orłowskiego na północno-wschodniej ścianie Mięguszowieckiego Szczytu Pośredniego. Zespół: Jan Mostowski, Stanisław Kuliński.

Alpy

1959 - Wschodnia ściana Matterhornu, pierwsze polskie przejście. Zespół: Stanisław Biel, Jan Mostowski.
1961 - Północna ściana Matterhornu, pierwsze polskie przejście. Zespół: Stanisław Biel, Jan Mostowski.
1961 - Północna ściana Eigeru, pierwsze polskie przejście. Zespół: Stanisław Biel, Jan Mostowski.

Inne

1958 - Ułłu-Tau-Czana - Pierwsze jednodniowe przejście środkiem północnej ściany. Zespół: Krzysztof Berbeka, Jan Długosz, Andrzej Sidwa, Jan Mostowski.
1960 - Noszak. Polski rekord wysokości.

Matylda Młocka