loading...
Turystyka Górska
Sporty Górskie
loading...
Strefa Outdoor
Kultura
loading...
Kultura

Turystyka

Sport

Sprzęt

Konkursy

Wielu turystów z trudem kojarzy Beskid Makowski, o górach takich jak Lubomir czy Łysina nawet nie wspominając. Tymczasem tworzone przez te szczyty pasmo kryje w sobie wyjątkowo dużo ciekawych miejsc i może się pochwalić bardzo bogatą historią.


Lubomir (904 m n.p.m.) i Łysina (891 m n.p.m.) to dwa wierzchołki rozległego pasma, ciągnącego się między doliną Raby w Myślenicach na północnym-zachodzie, a Przełęczą Jaworzyce (576 m n.p.m.) na południowym-wschodzie. Pasmo Lubomira i Łysiny od dawna sprawia problemy lokalizacyjne, wynikające z rozbieżności w przypisaniu go do konkretnej grupy górskiej. Część źródeł (w tym regionalizacja fizycznogeograficzna Polski wg. Jerzego Kondrackiego) zalicza je do Beskidu Wyspowego, inne twierdzą z kolei, że jest częścią Beskidu Makowskiego. Trudności stwarza też graniczna dla całego pasma Przełęcz Jaworzyce, która na wielu mapach oznaczana jest jako Przełęcz Wierzbanowska.

Lubomir 2m
Turystyka
Największą atrakcją turystyczną całego pasma jest zlokalizowane na szczycie Lubomira Obserwatorium astronomiczne im. Tadeusza Banachiewicza. Jest to jedyny tego typu obiekt w Polsce, który udostępniony został dla zwiedzających. Organizowane są w nim m.in. pokazy słońca i nocnego nieba oraz rozmaite wykłady o tematyce astronomicznej.
Na wędrujących Pasmem Lubomira i Łysiny turystów czeka też niewielkie schronisko, zlokalizowane na polanie Nad Nowinami w należącym do Pcimia przysiółku Kudłacze. Obiekt ten znajduje się na wysokości ok. 730 m n.p.m. i oferuje gościom m.in. 26 miejsc noclegowych, bufet oraz zadaszoną wiatę z miejscem na ognisko. Sprzed schroniska na Kudłaczach podziwiać można także jedną z nielicznych w całym paśmie panoram, obejmującą m.in.: Beskid Makowski; Beskid Wyspowy z Lubogoszczą, Szczeblem i Luboniem Wielkim; Beskid Żywiecki z Babią Górą i Policą; Beskid Mały z Łamaną Skałą i Leskowcem; Gorce z Turbaczem i Jaworzyną Kamienicka, a przy dobrej pogodzie również na Tatry z Łomnicą, Gerlachem i Rysami.

Lubomir 3_m
Kolejny ciekawym zakątkiem jest Przełęcz Sucha (708 m n.p.m.) położona w bocznej części pasma, między Łysiną i Kamiennikiem Południowym (827 m n.p.m.). Na przełęczy znajduje się rozległa polana (również nosi nazwę Suchej), na której także znajdziemy zadaszoną wiatę oraz miejsce na ognisko. Na polanie znajduje się też kamienny obelisk, upamiętniające walki partyzanckie, jakie toczyły się w tych stronach w latach II Wojny Światowej.

Lubomir 4_m
Grzbietem Pasma Lubomira i Łysiny biegnie na całej jego długości czerwony szlak, będący fragmentem Małego Szlaku Beskidzkiego. Pokonanie odcinka z Myślenic Zarabia do Przełęczy Jaworzyce zajmuje ok. 5.30 godz., natomiast marsz w kierunku przeciwnym trwa ok. 4 godz. W rejon Łysiny prowadzi szlak żółty z Lubnia (↑3.30 godz. ↓2.30 godz.) lub od strony Przełęczy Suchej (↑30 min ↓15 min) oraz szlak czarny z Pcimia (↑3.45 godz. ↓2.30 godz.), natomiast na Lubomir dojdziemy szlakiem zielonym z Wiśniowej (↑2.30 godz. ↓1.30 godz.). W okolice szczytu Działek dojść można z kolei żółtym szlakiem z Pcimia (↑2 godz. ↓1.30 godz.) lub zielonym szlakiem z Myślenic (↑3.20 godz. ↓1.35 godz.). Ten sam zielony szlak biegnie następnie przez masyw Kamiennika na Przełęcz Suchą (z Działku ↑↓ok. 2.05 godz.) i zakręca do schroniska na Kudłaczach (z Przełęczy Suchej ok. 30 min ↓35 min). Do samego schroniska dostać można się wspomnianym już czarnym szlakiem z Pcimia (↑3 godz. ↓2 godz.) lub od strony Łysiny (↑30 min ↓45 min). Z tej ostatniej na Kudłacze prowadzi też szlak czerwony (↑25 min ↓40 min), którym do schroniska podejść można także od strony Działku (↑40 min ↓20 min). Pokonanie drogi z Łysiny na Lubomir (szlak czerwony) zajmuje w obu kierunkach ok. 25 min. Czerwonym szlakiem na odcinku z Przełęczy Jaworzyce do obserwatorium na Lubomirze poprowadzono też astronomiczną ścieżkę edukacyjną, której pokonanie zajmuje ok. 55 min (↓40 min).

Lubomir 1_m
Ciekawostki
- Obserwatorium na Lubomirze jest już drugim tego typu obiektem, zlokalizowanym w tym miejscu. Pierwsze obserwatorium zostało otwarte w roku 1922 z inicjatywy krakowskiego astronoma, prof. Tadeusza Banachiewicza. Placówka początkowo składała się z kilku niewielkich budynków, prąd czerpała z akumulatorów, a wodę z deszczówki. Obiekt nie posiadał też łączności telefonicznej i pracujący w nim naukowcy komunikowali się z Krakowem przy pomocy sygnałów optycznych wysyłanych alfabetem Morse’a.
- Mieszkańcy okolicznych wsi obwiniali w 1922 roku astronomów pracujących na Lubomirze o… sprowadzenie powodzi.
- W okresie międzywojennym w obserwatorium na Lubomirze odkryto dwie komety. Jedną z nich wypatrzył w roku 1925 Lucjan Orkisz i było to pierwsze takie ciało niebieskie odkryte przez Polaka. Kometę zlokalizowano w gwiazdozbiorze Pegaza i nazwano C/1925 G1 Orkisz. Drugą kometę w roku 1936 odkrył w konstelacji Małego Lwa Władysław Lis - astronom amator z pobliskiej Węglówki. Równocześnie z Lisem tego samego odkrycia dokonało także dwóch innych badaczy nieba - Japończyk Sigeru Kaho oraz inny polski astronom, Stefan Kozik. Kometę nazwano więc C/1936 O1 Kaho-Kozik-Lis.
- W roku 1926 astronomowie z Lubomira zaobserwowali rzadko widoczne w naszym kraju zjawisko zorzy polarnej. Rok później w obserwatorium widziano też zjawisko tzw. zielonego promienia.
- Pierwsze obserwatorium na Lubomirze zostało we wrześniu 1944 roku spalone przez Niemców, prowadzących obławę na działających w okolicy polskich partyzantów. Okupanci zniszczyli wtedy dzienniki obserwacji i zarekwirowali teleskopy. Przez wiele lat jedyną pozostałością po przedwojennym obiekcie był zniszczony betonowy podest. W roku 2003 zapadła jednak decyzja o budowie nowego obserwatorium, które zostało uruchomione cztery lata później. Nadano mu imię Tadeusza Banachiewicza.
- Imię Tadeusza Banachiewicza nosi jeden z kraterów na Księżycu.
- Jeszcze na początku XX wieku najwyższy wierzchołek pasma nosił nazwę Łysiny. Właścicielem działki na jej szczycie był książę Kazimierz Lubomirski, który w roku 1922 podarował krakowskim astronomom parcelę pod budowę obserwatorium. W uznaniu zasług księcia Lubomirskiego, dziesięć lat później szczyt został na jego cześć nazwany Lubomirem. Nazwę Łysina otrzymał natomiast jeden z niższych wierzchołków masywu.
- W latach 1918 - 1922 Kazimierz Lubomirski był pierwszym polskim posłem na placówce dyplomatycznej w Waszyngtonie.
- W źródłach pochodzących jeszcze z czasów średniowiecza oryginalna Łysina występowała pod nazwą Lisziny.
- Na przełomie listopada i grudnia 1914 roku w rejonie Lubomira i Łysiny znajdowały się pozycje obronne wojsk austro-węgierskich, usiłujących zatrzymać nacierających w stronę Krakowa Rosjan. Lokalna legenda mówi, że gdy 30 listopada armia carska ruszyła do natarcia na Krowią Górę i Osieczany, drogę atakującym zastąpił obłok, w którym ukazała się Matka Boska Myślenicka. Przerażeni żołnierze mieli zaniechać dalszych walk, a miejscowa ludność nazwała to wydarzenie „cudem nad Rabą”. W rzeczywistości przyczyną rosyjskiego niepowodzenia była gęsta mgła, w której pogubiły się atakujące oddziały. Ślady okopów z 1914 roku można do dziś odnaleźć w niemal całym Paśmie Lubomira i Łysiny.
- W latach II Wojny Światowej w rejonie Lubomira i Łysiny działały silne oddziały partyzanckie z myślenickiego okręgu AK „Murawa”. Gdy pod koniec lipca 1944 roku zaczęła się Akcja „Burza”, partyzanci dokonali brawurowej akcji odbicia z niemieckiego posterunku w Dobczycach swojego kolegi, pchor. Andrzeja Woźniakowskiego ps. „Prawdzic”. Przy okazji przegnano też okupantów Raciechowic, Wiśniowej i Myślenic, a wyzwolone tereny zostały nazwane Rzeczpospolitą Raciechowicką. 12 września Niemcy postanowili odbić utracone miejscowości, lecz ich jednostki zostały przez Polaków rozbite w rejonie Przełęczy Suchej. Dopiero po ściągnięciu znacznych posiłków okupanci otoczyli masyw i zmusili partyzantów do ucieczki. Spalono wtedy pierwsze obserwatorium na Lubomirze, a po zakończeniu działań Niemcy przeprowadzili w odwecie krwawe pacyfikacje okolicznych wsi.
- Przy przecięciu szlaków czerwonego i żółtego pod szczytem Łysiny trafić można na boczną ścieżkę, nazywaną „Aleją Kameleona”. Utarło się, że prowadzi ona do ukrytych w lesie grobów partyzantów, lecz w rzeczywistości tylko jeden z kopców jest mogiłą i na dodatek został w niej pochowany nie polski partyzant, tylko zlikwidowany przez podziemie agent Gestapo. Drugi „grób” był z kolei ziemnym modelem pasma Łysiny, na którym partyzanci uczyli się topografii terenu.
- „Aleja Kameleona” zawdzięcza swoją nazwę jednemu z tutejszych partyzantów (ps. „Kameleon”), który został ponoć przyłapany pewnego razu przez kolegów na tym, że na ścieżce… załatwiał swoje naturalne potrzeby. Ścieżka wiodła wprost do bazy, więc pechowiec musiał ponieść karę. Kameleon wykopał nową latrynę, a ścieżka została nazwana jego pseudonimem.
- Schronisko na Kudłaczach zostało oddane do użytku pod koniec 1994 roku i było jednym z ostatnich tego typu obiektów, którego budowę finansowano ze środków PTTK.
- Kudłacze są jednym z najmniejszych schronisk górskich w Polsce, a jego siedziba jest mniejsza nawet od kameralnych bacówek turystyki kwalifikowanej. Schronisko na Kudłaczach to także jedyne schronisko, do którego w ciągu jednego dnia (ok. 9 godzin marszu) dojść można z Krakowa.
- W tegorocznym rankingu schronisk górskich, opracowanym przez Magazyn Turystki Górskiej „n.p.m.” Schronisko na Kudłaczach uzyskało jedną z najniższych ocen.
- W Myślenicach Zarabiu, na północnym krańcu Pasma Lubomira i Łysiny znajduje się rezerwat przyrody Zamczysko nad Rabą. Został on utworzony w roku 1962 i chroni 1,35 ha grądu i lasu jodłowego, a także ruiny zamku. Ten ostatni zbudowany został w XIII wieku i był w rzeczywistości tzw. stołpem, czyli wieżą obronną, strzegącą szlaku handlowego biegnącego doliną Raby z Krakowa na Węgry. Wieża stanowiła część systemu podobnych strażnic, nazywanego broną myślenicką. W roku 1457 Myślenice i samo zamczysko zostało opanowane przez zbuntowanych rycerzy zaciężnych i król Kazimierz Jagiellończyk nakazał stołp wysadzić.
- W nieistniejącym już dziś zamku myślenickim Mikołaj Rej napisał słynny „Żywot człowieka poczciwego”.
- W latach 2007-2013 na górze Chełm w bocznej części Pasma Lubomira i Łysiny działała popularna Stacja Narciarska Myślenice, dysponująca m.in. wyciągiem krzesełkowym. W związku z upadłością firmy będącej właścicielem obiektu, w zimie 2013 roku stacja zawiesiła działalność i jej dalsze losy pozostają niejasne. W aktualnym sezonie letnim (2013) kolejka na Chełm jest czynna.
- W okolicach góry Chełm działał w XVIII wieku słynny beskidzki zbójnik, Józef Baczyński.
- W rejonie Krzywickiej Góry (584 m n.p.m.) przy żółtym szlaku z Pcimia na Działek (600 m n.p.m.) znajdują się dwa osuwiska. Przy pierwszym z nich natura umieściła kilka skał nazywanych Wielkim Kamieniem, przy drugim – jak głosi lokalna legenda – istniała kiedyś jaskinia, w której zbójnicy ukrywali swe skarby. Na polanie w pobliżu Wielkiego Kamienia mieszkał ponoć dawniej człowiek, uznawany za czarownika. Jak twierdzili mieszkańcy okolicznych wsi, magicznego fachu miał się on nauczyć… w Argentynie, gdzie przez kilka lat przebywał na emigracji.
- W rejonie szczytu Patryja (762 m n.p.m.) w południowo-zachodniej części Pasma Lubomira i Łysiny znajduje się niewielka kapliczka z figurą świętego Bernarda.
- Na szczycie Łysiny istniała dawniej spora polana, z której można było podziwiać widoki. Szczyt Trzech Kopców (894 m n.p.m.) między Lubomirem i Łysiną był natomiast miejscem, w którym mieszkańcy okolicznych wsi grzebali samobójców.
- W latach 1975 - 1998 Lubomir był najwyższym szczytem ówczesnego województwa krakowskiego.
- Rejon Kamiennika Północnego (785 m n.p.m.) obfituje w niewielkie jaskinie szczelinowe. Odkryto je stosunkowo niedawno – w latach 2001 – 2003 – i nadano im nazwy: Porębska Koleba, Jaskinia pod Zębem i Schronisko Andrzejkowe. 

 

Lubomir 5_m

Adam Nietresta

 

loading...
Dla Niej
loading...
Dla Niego
loading...
Dla Dzieci

Artykuły Strefy Outdoor

loading...
Nowości
Produkty i testy
Porady
Producenci