Himalajska Służba Ratownicza (Himalayan Rescue Association) została powołana w roku 1973 jako niedochodowa organizacja ratownicza działająca na terenach Nepalu. Jej głównym celem jest zapobieganie wypadkom w dzikich, niedostępnych partiach Himalajów, prowadzenie działalności profilaktycznej, lecz przede wszystkim zapobieganie skutkom choroby wysokościowej.


Himalajska Służba Ratownicza (Himalayan Rescue Association)
Przez lata swej działalnoscie organizacja w znacznym stopniu przyczyniała się do poprawy bezpieczeństwa w najwyższych górach świata.

Idea stworzenia Służby Ratowniczej w Himalajach narodziła się dzięki Johnowi Skow (?), amerykańskiemu lekarzowi, który w roku 1973 przybył do Katmandu jako wolontariusz Korpusu Pokoju. W trakcie swego pobytu w górach zaobserwował, że znaczna większość zgonów nie była spowodowana przez "normalne" górskie wypadki, lecz była skutkiem choroby wysokościowej. Przeraził go taki stan rzeczy, tym bardziej, że zdawał sobie sprawę z faktu, że większość przybywających w Himalaje nie jest świadoma tego, co może stać się z ich organizmem w związku z dłuższym przebywaniem na znacznych wysokościach. Giną więc niejako nieświadomie, nie zaskoczeni przez nagłe załamanie pogody czy popełnione przez siebie błędy. Zdecydował, że trzeba coś zrobić w kwestii uświadomienia ludzi o grożącym im niebezpieczeństwie. Sprawa dotyczyła przecież nie tylko himalaistów, lecz także szerpów, którzy im towarzyszyli i okolicznych mieszkańców, dla których himalaizm jest sposobem zarabiania na życie.Himalajska Służba Ratownicza

Dzięki jego działalności i zaangażowaniu doszło do zwołania oficjalnego sympozjum dotyczącego problemów choroby wysokościowej i jej powikłań w Himalajach. Wzięło w nim udział wielu lekarzy oraz spora grupa himalaistów i organizatorów wypraw w najwyższe góry świata.

Wkrótce odbyły się jeszcze dwa oficjalne spotkania, w tym ostanie było poświecone głównie idei powołania organizacji zajmującej się krzewieniem i popularyzacją działań profilaktycznych na terenie Nepalu.

Pierwsza sformalizowana Służba Ratownicza została zarejestrowana pod nazwą Nepalskiej Ochotniczej Organizacji Ratunkowej (Nepal Volunteer Organization). Jej głównym zadaniem było udzielanie informacji i krzewienie idei bezpieczeństwa w Himalajach. Już wkrótce po powstaniu ustanowiono pierwszą bazę w Pheriche, początkowo tymczasową, w której miał przebywać ochotnik a jego zadaniem miało być prowadzenie akcji edukacyjno-uświadamiającej dla ludzi wybierających się w Himalaje. Osobą, która jako pierwsza objęła dyżur w bazie pod koniec 1973 roku, była francuska pielęgniarka - Danielle Leigret. Na czele Organizacji stanął Tek Chandra Pokharel, który stał się następnie Prezesem HSR i pełnił tę funkcję do roku 1978. W tym czasie dzięki zaangażowanej działalności Teka, Służba Ratownicza zyskała wielu sponsorów bez których jej działalność nie byłaby możliwa. Jednocześnie starano się przyciągnąć jak największą liczbę osób, które swym autorytetem i wiedzą mogłyby reprezentować Organizację na zewnątrz. Jedną z nich był prof. Hayata. To właśnie głównie jego chęć współpracy ze Służbą Ratowniczą przyczyniła się do rozwoju badań nad chorobą wysokościową.

Wkrótce w Pherich powołano pierwszy ośrodek zajmujący się prowadzeniem badań i działalnością profilaktyczną. Sam Hayata zaangażował ponad 50 tys. dolarów w wyposażenie ośrodka w niezbędny sprzęt oraz leki. Był to jedyny, w pełni wyposażony i działający wg najwyższych standardów obiekt na terytorium Himalajów świadczący profesjonalną pomoc.
Kliknika Himalajskiej Służby Ratowniczej w Pherich
Pierwszym "stacjonarnym" lekarzem Himalajskiej Służby Ratowniczej był internista, John Dickinson ze szpitala Shanta Bhwan, natomiast pierwszym "terenowym", działającym bezpośrednio w chatach górskich był John Winter. Obaj wnieśli ogromny wkład w opisanie symptomów choroby wysokościowej - obu można uznać za bezapelacyjne autorytety w tej dziedzinie.

W roku 1978 nastąpiła zmiana na stanowisku Prezesa. Funkcję tę objął P. P. Prasai i pełnił ją przez kolejne 13 lat, aż do 1991 roku. W tym czasie Himalajska Służba Ratownicza przerodziła się w pełni profesjonalną organizację ratowniczą. Nastąpiło wiele zmian. Między innymi znacznie unowocześniono ośrodek Pheriche, wprowadzono komunikację radiową między poszczególnymi obiektami HSR, powołano kolejny ośrodek medyczny w Manang (1981 rok), stworzono i wyposażono centrum informacyjne w Kathmandu.

W roku 1991 stanowisko Prezesa obejmuje R. P. Pant, a niespełna 8 lat poźniej - Bikaram Neupane.

Od połowy lat osiemdziesiątych Służba Ratownicza jest w stanie non stop świadczyć swe usługi w terminach wzmożonego ruchu turystycznego na terytorium Himalajów. Stało się tak dzięki podwojeniu liczby lekarzy w obu ośrodkach.

Himalajska Służba Ratownicza, jako organizacja niedochodowa, od początku swej działalności świadczy miejscowej ludności nieodpłatne usługi medyczne. Ośrodki HSR są bowiem jedynymi placówkami na tych terenach działającymi w oparciu o zachodnie standardy.

Ostatnimi czasy działalność medyczna została także rozszerzona o działalność para-weterynarjną, dzięki której Służba nie tylko przyczynia się do wzrostu bezpieczeństwa turystów, lecz również działa na rzecz ochrony środowiska.

(c)Anna Łazowska & Andrzej Małysz