Dzisiaj w ramach cyklu artykułów o ratownictwie górskim na świecie chcielibyśmy przybliżyć dwie ważne grupy działające w Europie: Bułgarską Wysokogórską Służbę Ratowniczą oraz Wysokogórską Służbę Ratowniczą Królewskich Sił Powietrznych

Bułgarska Wysokogórska Służba Ratownicza (Bulgarian Maintain Rescue Service)
Bułgarska Wysokogórska Służba Ratownicza (Bulgarian Maintain Rescue Service)
Bułgarska Wysokogórska Służba Ratownicza powstała w listopadzie 1933 roku. Pomysł jej stworzenia narodził się w głowach członków Bułgarskiego Klubu Alpinistycznego, którzy obserwując liczne wypadki mające miejsce w górach zdecydowali, iż powstanie Pogotowia jest konieczne. Założycielami i pierwszymi aktywnymi działaczami organizacji byli Emanuil Sharankov, Boyan h. Stamov, Lyuben Telcharov, Alexander Belkovski i Vasil Redev. To oni nadali Pogotowiu pierwsze ramy prawne.

Przez pierwsze lata działalność BWSR była dość skomplikowana - ratownicy nie posiadali prawie żadnego specjalistycznego sprzętu, sytuacja finansowa samego Pogotowia była drastyczna. Ratownicy nie dysponowali żadnymi środkami, nie mieli więc za co nabyć odpowiednich, nawet podstawowych materiałów medycznych. Ratownictwo było więc działalnością bardziej spontaniczną i improwizacyjną niż specjalistyczną. Sytuacja zmieniła się nieco w latach 1935 - 1938, kiedy do górskich schronisk zaczęto dostarczać apteczki i podstawowy sprzęt służący ratownictwu górskiemu. W tym czasie zaczęły powstawać pierwsze w pełni profesjonalne grupy ratownicze pełniące dyżury w górskich schroniskach. Każda taka grupa składała się przeciętnie z 4-5 ratowników w tym jednego lekarza. Początkowo grupy pełniły dyżury w schroniskach tylko w weekendy, spowodowane to było wciąż dość marną kondycja finansową Pogotowia.

W roku 1938 ustanowiono pierwsze oficjalne zasady działalności Pogotowia. Dwa lata później zdecydowano o podjęciu współpracy z Bułgarskim Czerwonym Krzyżem. Obie organizacje miały mieć wspólny Komitet Sterujący którego zadaniem miało być sprawowanie kontroli zarówno nad BCK jak i BWSR. Zdecydowano również, iż lekarzami biorącymi udział w wyprawach ratunkowych będą wyłącznie lekarze Czerwonego Krzyża.

W latach 1942 - 1943 działalność BWSR została gruntownie "odnowiona". Bułgarskie Towarzystwo Wysokogórskie zdecydowało o przyznaniu Pogotowiu dotacji w wysokości 150 000 lev, która to suma miała w całości być przeznaczana na zakup niezbędnego sprzętu ratowniczego, odpowiedniego ubioru przeznaczonego dla ratowników oraz materiałów i środków medycznych.

Po II Wojnie Światowej powołano pierwsze zespoły ratownicze działające poza stolicą. W roku 1951 Pogotowie zostało włączone do struktur Bułgarskiego Czerwonego Krzyża. Głównym powodem włączenia BWSR do CK było fakt, iż w takiej formie organizacyjnej Pogotowie będzie lepiej dotowane niż gdyby znajdowało się pod auspicjami państwowymi, pod którymi znajdowało się do tej pory.

W roku 1965 roku, w całym kraju istniało już niemal 30 samodzielnych grup ratowniczych zrzeszających prawie 300 ratowników.

Sześć lat później Pogotowie zostało członkiem Międzynarodowej Komisji Ratownictwa Górskiego (IKAR). Obecnie jego działalność zależy więc w głównej mierze od standardów ustanowionych przez Komisję. Ratownicy nadal przywiązują jednak dużą wagę do tradycji ratownictwa wysokogórskiego, jak również zwracają szczególną uwagę na etykę tego, skądinąd specyficznego zawodu.

W latach siedemdziesiątych nastąpiły znaczne zmiany w bułgarskim ratownictwie - głównymi było wprowadzenie do akcji ratunkowych specjalnie wyszkolonych psów (1974 r.) oraz zastosowanie śmigłowca ratunkowego (1975 r.).

Emblematem Służby Ratowniczej jest szarotka wpisana w okrąg ze znakiem czerwonego krzyża wewnątrz i inskrypcją "БЧК" oznaczająca pierwsze litery skrótu Bułgarskiego Czerwonego Krzyża (Bulgarian Red Cross) oraz słowami: "ПЛΑΗИΗСΚA СПАСИТЕЛНА СЛУЖБА" oznaczającymi nazwę Pogotowia (Bułgarska Wysokogórska Służba Ratownicza - Bulgarian Mountain Rescue Service) - obrazek powyżej.

Głównymi celami BWSR jest niesienie pomocy osobom poszkodowanym w górach. Podobnie jak w przypadku innych jednostek ratowniczych, Pogotowie zajmuje się również działalnością informacyjno - szkoleniową, edukacyjna i przede wszystkim profilaktyczną.

Obecnie Pogotowie zrzesza ogromna liczbę ratowników zawodowych i wolontariuszy. Każdego roku odbywają się specjalistyczne szkolenia podnoszące kwalifikacje i umiejętności ratowników. Do szeregów BWSR wciąż dołączają nowi, młodzi ludzie, którzy chcą nieść pomoc poszkodowanym lub zaginionym w górach.

Wysokogórska Służba Ratownicza Królewskich Sił Powietrznych (WSR KSP)
 Wysokogórska Służba Ratownicza Królewskich Sił Powietrznych (WSR KSP)
Wysokogórska Służba Ratownicza Królewskich Sił Powietrznych powstała w północnej Walii w trakcie trwania II Wojny Światowej. Jej głównym celem było niesienie pomocy pilotom, którzy ocaleli podczas katastrof lotniczych w terenach górskich. Wcześniej pomoc poszkodowanym pilotom niesiona była zazwyczaj przez policję, wojsko lub przypadkowe osoby, które znalazły się w pobliżu miejsca katastrofy.

Najczęściej nie dysponowali oni ani specjalistyczną wiedzą z zakresu ratownictwa, ani nie posiadali odpowiedniego sprzętu niezbędnego do prowadzenia akcji ratunkowych w terenach górzystych.

Pomysł stworzenia jednolitej organizacji, która miałaby specjalizować się w niesieniu pomocy poszkodowanym w górach narodził się z inicjatywy Georga Grahama, lekarza stacjonującego w jednej z wojskowych baz lotniczych. Wkrótce zaczęto gromadzić specjalistyczny sprzęt oraz szkolić ludzi z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Uformowała się pierwsza, jeszcze całkiem nieoficjalna grupa zajmująca się pomocą poszkodowanym i ratownictwem górskim.

Obecna swoją formę oraz oficjalną akceptację Ministerstwa Sił Powietrznych WSR KSP uzyskała w roku 1944. Od tego czasu jest jedyną jednostką ratownictwa górskiego działająca na tak szeroką skalę w Wielkiej Brytanii.

Na organizację Służby Ratowniczej składa się pięć "oddziałów" zrzeszających grupy, które niosą pomoc poszkodowanym w pięciu rejonach Wielkiej Brytanii (Walia, północna Walia, północna Anglia, południowa oraz północna Szkocja). Każda z jednostek podlega Królewskim Siłom Powietrznym, zrzesza od 25 do 36 ratowników. Jednostki podzielone są na grupy ochotniczych ratowników - każda grupa to przeciętnie 6-7 ratowników.

Ratownictwo górskie jest specyficznym zajęciem - wymaga wysokich kwalifikacji, które przez cały czas powinny być "szlifowane". Dlatego też powołano specjalną komisje, której zadaniem jest organizacja odpowiednich szkoleń podnoszących kwalifikacje ratowników.

Każda z grup uczestniczy w takich szkoleniach przez dwa weekendy miesięcznie. Dodatkowo raz w tygodniu organizowane są specjalistyczne treningi, które zapewniają ratownikom doskonałą kondycję fizyczną. Wszystko to sprawia, że są oni "w formie" 24 godziny na dobę przez 365 dni w roku. Warto zaznaczyć, że ratownicy-wolontariusze nie pobierają za swą prace pieniędzy, wszelkie czynności wykonywane są w ich wolnym czasie.

(c) Anna Łazowska & Andrzej Małysz