Zapraszamy do kolejnego artykułu z cyklu Leksykon Szczytów Tatrzańskich. Tym razem będzie można przeczytać o masywie Granatów - wybitnych szczytów wchodzących w skład Orlej Perci.
Granaty
(słow. Granáty, niem. Granatenspitze, węg. Gránát-csúcsok)
LOKALIZACJA I KRÓTKI OPIS:
Rozłożysty, wybitny masyw w bocznej grani Tatr Wysokich. Znajduje się we wschodniej grani Świnicy w polskich Tatrach Wysokich. Leży między Czarnym Stawem Gąsienicowym w Dolinie Gąsienicowej (odnoga Doliny Suchej Wody), a Dolinką Buczynową (odnoga Doliny Roztoki). Cały masyw składa się z trzech wierzchołków:
- Zadni Granat (2240 m n.p.m.) - jest najwyższy,
- Pośredni Granat (2234 m n.p.m.),
- Skrajny Granat (2225 m n.p.m.).
Tutaj masyw zmienia swój kierunek z północnego na wschodni. Wierzchołek ten i jego kopuła, choć najniższy, ale najbardziej wyodrębnia się z całego masywu. Grupa Granatów oddzielony jest od Koziego Wierchu odcinkiem grani nazywanym Czarnymi Ścianami,Przełączką nad Dolinką Buczynową i Kozim Murem. Pomiędzy Czarnymi Ścianami a Granatami znajduje się Zadnia Sieczkowa Przełączka (2194 m). Od wschodu masyw graniczy z Orlimi Turniczkami, od których oddziela go Granacka Przełęcz.
Szczyty Granatów są rozdzielone przez Sieczkowe Przełączki – Pośrednia Sieczkowa Przełączka (2218 m n.p.m.) i Skrajna Sieczkowa Przełączka (2197 m n.p.m.). Ze Skrajnej Sieczkowej Przełączki (nazwa przełęczy pochodzi od nazwiska przewodnika tatrzańskiego Macieja Sieczki, zdobywcy Granatów) w kierunku Hali Gąsienicowej schodzi Żleb Drège'a, który wielokrotnie stawał się pułapką dla turystów próbujących nim zejść na doliny. Łatwość terenu w jego górnej części dosyć szybko okazuje się złudne. Nazwa żlebu pochodzi od nazwiska studenta z Warszawy, który 22 sierpnia 1911 roku podczas schodzenia żlebem spadł około 100 metrów i poniósł śmierć.
Skrajny Granat jest zwornikiem dla grani Żółtej Turni (odchodzącej od niego w kierunku północnym). Z uwagi na swoje położenie Skrajny Granat uważany jest za główny wierzchołek masywu. W kolejności od zwornika w północnej grani Skrajnego Granata położone są m.in.:Pańszczycka Przełączka Wyżnia (2171 m n.p.m.), Pańszczyckie Czuby: Zadnia i Skrajna, rozdzielone Pańszczycką Przełączką Pośrednią (2145 m n.p.m.), Pańszczycka Przełęcz, Wierch pod Fajki (2135 m n.p.m.), Żółta Przełęcz, a także Żółta Turnia (2087 m). Ściany Skrajnego Granatu opadają również w stronę doliny Pańszczycy.
TURYSTYKA I WSPINANIE
Przez wierzchołki granatów prowadzi odcinek Orlej Perci wytyczony w 1904 r. I chociaż Granaty „odwiedzano” wcześniej, to stały się „modne” właśnie za sprawą przebiegającego tam szlaku Orlej Perci. Obecnie na szczyty można dotrzeć z Hali Gąsienicowej – od schroniska „Murowaniec” na Skrajny Granat przez zbocza Żółtej Turni oraz na Zadni Granat- tutaj w czasie deszczu lub mgły mogą wystąpić trudności orientacyjne. Można tam również dotrzeć z Doliny Pięciu Stawów Polskich przez Krzyżne bądź Kozi Wierch.
Warto zaznaczyć, że szlak turystyczny ze Skrajnego Granatu na Zadni Granat jest bardzo trudny i wymagający. W razie zgubienia szlaku nie wolno próbować schodzić trawiastymi i na początku łagodnymi stokami opadającymi ku Czarnemu Stawowi Gąsienicowemu, gdyż niżej są one podcięte i opadają pionowymi ścianami. Szczególnie mylący jest stok między Pośrednim, a Skrajnym Granatem, który sprowadza wprost do Żlebu Dreag’a. Żleb ten nazwano tak od nazwiska jego pierwszej ofiary Jana Dreag’a, który w 1911 r., zgubiwszy szlak próbował nim schodzić. Dla taterników pokonujących żleb od dołu przejście ostatniej przewieszki (przewieszka zamyka Żleb od góry) stanowi kluczowe miejsce drogi.
Jeśli właśnie chodzi o drogi taternickie to wymienić tu można drogę północnym filarem Zachodniego Granatu- drogę Hajdukiewicza i Staszla, północno zachodnią ścianą- Żlebem Dreag’a czy prawym żebrem zachodniej ściany Skrajnego Granatu.
CIEKAWOSTKI
Pierwszymi udokumentowanymi zdobywcami szczytów Granatów byli ksiądz Eugeniusz Janota i Bronisław Gustawicz z przewodnikiem Maciejem Sieczką podczas wyprawy 19 września 1867 r. Na szczycie Skrajnego Granata znaleźli wówczas ślady wcześniejszego pobytu człowieka. Pierwsze zimowe wejścia na Zadni i Pośredni Granat przypisywane są Henrykowi Bednarskiemu i Stanisławowi Zdybowi 29 marca 1908 r., Skrajny Granat natomiast Mariuszowi Zaruskiemu, Wacławowi Majewskiemu, Władysławowi Pawlicy oraz Stanisławowi Zdybowi i miało miejsce 9 lutego 1910 r.
Masyw Granatów to również miejsce występowania ciekawej flory. Niektóre gatunki znajdują się w Polsce tylko w Tatrach i to w nielicznych tylko miejscach. Wierzchołki Granatów mają duże walory widokowe, prezentujące z jednej strony granitowy krajobraz Tatr Wysokich, z drugiej zaś zielone kopy Tatr Zachodnich. Ze względu na ładną panoramę ze szczytu i przebiegający szlak Orlej Perci, miejsce to jest dosyć często odwiedzane przez turystów. Pochodzenie nazwy „Granaty” nie jest ustalone i być może było różne w poszczególnych wypadkach. Metalowy krzyż ustanowiono w 1989 r.
Żródła: wikipedia.org, Tatry wysokie- przewodnik taternicki, W. H. Paryski, Warszawa 1984; Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Z. i W Paryscy, Poznań 2004; „Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991; Tatry Polskie- przewodnik, J. Nyka, Latchoczew 2002.
