Obok Giewontu i Morskiego Oka, Kasprowy Wierch jest chyba najbardziej znanym miejscem w polskich Tatrach. Zaiste, widoki, szczególnie zimą, kolej linowa, warunki do uprawiania narciarstwa i możliwości licznych wycieczek w wyższe partie gór, czynią go miejscem atrakcyjnym i godnym polecenia.

Kasprowy Wierch (1987 m n.p.m.) (słow. Kasprov vrch; dawniej Kasprowa Czuba)

Jest szczytem w Tatrach Zachodnich. Kasprowy Wierch znajduje się w grani głównej Tatr i jednocześnie rozgranicza Polskę oraz Słowację. Wierzchołek Kasprowego tworzy czapa krystaliczna zbudowana ze skał magmowych głębinowych leżąca na skałach osadowych. Szczyt jest zwornikiem dla 4 grani:
-grań południowo-wschodnia- sąsiednim w niej szczytem jest Beskid (2012 m n.p.m.), oddzielony Suchą Przełęczą (1950 m n.p.m.);
-grań zachodnia- sąsiednim szczytem jest tu Pośredni Goryczkowy Wierch (1874 m n.p.m.), który oddzielony jest Przełęczą nad Zakosy (1816 m n.p.m.);
-grań północna, która biegnie przez Suchą Czubę i Myślenickie Turnie oraz rozdziela dwie odnogi Doliny Bystrej: Dolinę Goryczkową i Dolinę Kasprową;
-długa północno-wschodnia grań Kasprowego Wierchu- ciągnie się poprzez Uhrocie Kasprowe, Kopę Magury i Królowy Grzbiet.
Wyróżnia się ściana pólnocna opadająca do Doliny Suchej Kasprowej. Leży tu kilka żlebów, z których najbardziej znany jest Żleb pod Palcem. Z wszystkich pozostałych stron szczyt Kasprowego Wierchu dostępny jest bez problemu.
Zaraz poniżej wierzchołka Kasprowego Wierchu, stoi budynek (1959 m n.p.m.), gdzie znajduje się bar, restauracja, kiosk, poczekalnia dla czekających na zjazd kolejką, przechowalnia nart, WC oraz zimowa stacja TOPR. Od budynku do Suchej Przełęczy prowadzi brukowany kamieniem spacerowy chodnik.

Widok na Dolinę Goryczkową, fot: PKL

Turystyka i narciarstwo:

Umiejscowienie szczytu i stosunkowa łatwość jego osiągnięcia, czyni z Kasprowego Wierchu bardzo dobre miejsce na zaczątek dla wielu wycieczek wysokogórskich.

W rejonie Kasprowego Wierchu i Suchej Przełęczy spotyka się kilka szlaków turystycznych:
-do Kuźnic przez Myślenickie Turnie;
-ze schroniska „Murowaniec” w Dolinie Gąsienicowej na Suchą Przełęcz. Czas przejścia z Murowańca na Kasprowy Wierch;
-z Doliny Cichej Liptowskiej, przebiegającej po południowej, słowackiej stronie Tatr, na Suchą Przełęcz opodal wierzchołka Kasprowego Wierchu;
-z Doliny Kościeliskiej przez Czerwone Wierchy i dalej główną granią Tatr przez Kasprowy Wierch, Liliowe i Świnicką Przełęcz na szczyt Świnicy i dalej w kierunku Orlej Perci.
Kasprowy Wierch jest powszechnie znanym ośrodkiem narciarskim. W pobliże szczytu wyjeżdżają 3 kolejki linowe. Są to:
-kolej linowa Kasprowy Wierch z Kuźnic. Wybudowana w latach 1935–1936 i jest czynna cały rok (za wyjątkiem okresu konserwacji);
-wyciąg Goryczkowy z Doliny Goryczkowej, wybudowany w latach 1967–1969. Jest to wyciąg linowy, 2-osobowy i działa tylko w sezonie zimowym;
-wyciąg Gąsienicowy z Doliny Gąsienicowej. Powstał w 1962 r. Jest to wyciąg linowy, 4-osobowy i działa też tylko w sezonie zimowym.

Gdy chodzi o trasy zjazdowe to z Kasprowego Wierchu biegną dwie spektakularne zjazdowe trasy narciarskie:
-Trasa Gąsienicowa- do zachodniej gałęzi Doliny Gąsienicowej;
-Trasa Goryczkowa- do Doliny Goryczkowej pod Zakosy.
Z powodu stromizny i dosyć trudnych warunków terenowych nie są one zalecane dla początkujących. Mogą nimi zjeżdżać jedynie doświadczeni narciarze.
Goryczkowa ze względu na urozmaicony teren narciarski uchodzi za najpiękniejszą trasę narciarską w Polsce, natomiast Gąsienicowa charakteryzuje się wspaniałą scenerią wysokogórską.

fot: PKL

Historia:

Szczyt był odwiedzany przez turystów od dawna. Już ok. 1850 r. istniały wydeptane ścieżki z Doliny Gąsienicowej i z Goryczkowej Przełęczy nad Zakosy. Pierwsze odnotowane zimowe wejścia turystyczne- Klemens Bachleda i Karol Potkański (ok. 1890 r.). Od około 1910 r. Kasprowy Wierch stał się popularny wśród narciarzy i obecnie jest najczęściej odwiedzanym szczytem Tatr.
Na zboczach Kasprowego Wierchu zbudowano także dwa wyciągi krzesełkowe: Trasę Goryczkową i Trasę Gąsienicową. W roku 1938 zbudowano tu budynek, który od 1945 r. jest najwyżej położonym budynkiem w Polsce (obecnie Obserwatorium Meteorologiczne IMGW).
Kroniki Polskich Kolei Linowych odnotowują wizyty prezydentów: Ignacego Mościckiego (1936 r.), Lecha Wałęsy (1992 r.) i Aleksandra Kwaśniewskiego (1996 r.) oraz byłego prezydenta na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego (kilka razy, ostatni raz w 2003 r.). 6 czerwca 1997 r. Kasprowy Wierch odwiedził papież Jan Paweł II, a wizytę tą upamiętnia tablica na górnej stacji kolejki linowej. 18 stycznia 2008 r. prezydent Lech Kaczyński oficjalnie otworzył nową kolejkę linową po jej gruntownej przebudowie i zwiększeniu przepustowości.

fot: PKL

Ciekawostki:

Rejon Kasprowego Wierchu to jeden z najbardziej obciążonych turystycznie obszarów Tatr Polskich, co jest powodem przyspieszonej erozji gleby. Roślinność jest zniszczona przez warstwy starych, zużytych smarów spadających z rolek prowadzących wagoniki, a sama kolejka sztucznie zwiększa atrakcyjność tego rejonu (ułatwia dostęp i przyczynia się do niszczenia środowiska naturalnego).
Uszkodzenia roślinności, ścinanie i okaleczanie krawędziami nart, w tym chronionej kosodrzewiny, związane jest z masowo uprawianym narciarstwem zjazdowym. Użycie ratraków powoduje sztuczne ubicie śniegu opóźnia zanikanie pokrywy śnieżnej i skraca okres wegetacyjny roślin.
Sama nazwa "Kasprowy Wierch" pochodzi od leżącej u podnóży szczytu Hali Kasprowej, a ta z kolei według podań ludowych od imienia lub przezwiska jej właściciela– górala Kaspra.
Zbudowany jest ze skał krystalicznych (granodioryty i pegmatyty), mimo położenia w młodszej części Tatr zbudowanej ze skał osadowych. Należy bowiem do tzw. wyspy krystalicznej Goryczkowej.
W rejonie szczytu botanicy znaleźli stanowiska kilka bardzo rzadkich roślin, które w Polsce występują tylko w Tatrach i to w niewielu tylko miejscach: mietlica alpejska, sit trójłuskowy i wiechlina tatrzańska.

{youtube}r1ZMqnMLt5E{/youtube}
{youtube}f8e5T5wcWoQ{/youtube}

Bartosz Michalak

Źródła:

- Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Z. i W Paryscy, Poznań 2004;
- “Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- Tatry Polskie- przewodnik, J. Nyka, Latchoczew 2002;
- Tatry Słowackie- przewodnik, J Nyka, Latchoczew 2002.