Z każdej prawie chaty w Zakopanem widać Giewont. To też słusznie mu się należy tytuł króla zakopiańskiego- pisał Walery Eliasz. To masyw górski w Tatrach Zachodnich o długości 2,7 km. Jego główny wierzchołek, Wielki Giewont, to najwyższy szczyt w Tatrach Zachodnich i jest położony w całości na terenie Polski.
Giewont (1894 m n.p.m.)
Widok na Giewont, fot: portalgorski.pl
Masyw Giewontu znajduje się między Doliną Bystrej, Doliną Kondratową, Doliną Małej Łąki i Doliną Strążyską. Góruje nad Zakopanem i jest z niego znakomicie widoczny. Od strony północnej Giewont jest stromy i trudno dostępny, zbocza południowe są natomiast łagodniejsze.
Szczyt znajduje się w północnej grani Kopy Kondrackiej i składa się z trzech części:
-Wielki Giewont (1894 m n.p.m.);
-Mały Giewont (1728 m n.p.m.);
-Długi Giewont (1867 m n.p.m.).
Między Wielkim i Małym Giewontem znajduje się Giewoncka Przełęcz, z której opada cieszący się złą sławą (ponieważ zginęło w nim wielu turystów, którzy zboczyli ze szlaku celem skrócenia sobie drogi z Giewontu) Żleb Kirkora. Między Wielkim a Długim Giewontem położona jest głęboka przełęcz zwana Szczerbą (1823 m n.p.m.), z której opada Żleb Szczerby. Wyróżnia się tutaj ściana północna- ok. 600 m wys.
Turystyka i wspinanie:
Na szczyt Wielkiego Giewontu, "turystycznie" można dotrzeć na 3 różne sposoby:
- szlak z Kuźnic przez Kalatówki, Dolinę Kondratową, obok schroniska PTTK na Hali Kondratowej i przez Kondracką Przełęcz;.
- szlak z Doliny Strążyskiej przez Polanę Strążyską i Przełęcz w Grzybowcu na Wyżnią Kondracką Przełęcz;
- szlak z Gronika przez Dolinę Małej Łąki na Kondracką Przełęcz i dalej.
Do Wyżniej Kondrackiej Przełęczy trasa przebiega bez większych trudności technicznych. Natomiast podwierzchołkowy odcinek jest trudniejszy i ubezpieczony łańcuchami. Obowiązuje tu nawet ruch jednostronny.
Widok na Giewont, fot: Marcin Trzepizur, portalgorski.pl
W sezonie przy dobrej pogodzie na odcinku tym tworzą się kolejki, czasami bardzo długie– Giewont należy do najbardziej popularnych i najczęściej odwiedzanych szczytów. Giewont (wbrew powszechnym sądom) jest bardzo zdradliwą i niebezpieczną górą. Jego, z początku może się wydawać, łagodne zbocza od strony północnej "wabią" niedoświadczonych turystów, którzy chcąc obrać sobie drogę "na skróty" znajdują się nagle w sytuacji bez wyjścia i albo zwyczajnie odpadają od ściany i giną lub ulegają ciężkim wypadkom.
Północne ściany Giewontu są bardzo atrakcyjnym celem wspinaczkowym dla taterników. Wytyczono w nich wiele dróg wspinaczkowych. Jednakże znajdują się na obszarze ochrony ścisłej. TPN nie zezwala tutaj na wspinaczkę.
Jedne z dróg taternickich to:
- od północy żlebem między Wielkim Giewontem, a Małym Giewontem (Żlebem Kirkora);
- "direttissimą" ściany północnej- droga "śląskich ślusarzy";
- północnym żlebem na Szczerbę;
- środkową częścią półnoocnej ściany Długiego Giewontu, tzw. "prawy Hajdukiewicz".
Śpiący rycerz pod pierzyną, Fot. Michał Adamowski, portalgorski.pl
Historia:
Najstarsze dokumenty wspominają o istnieniu już w XVI wieku kopalni miedzi Gyewant w Giewoncie. Nie zostało jednak do tej pory wyjaśnione ostatecznie pochodzenie nazwy góry. Nazwa góry wywodzi się prawdopodobnie z języka niemieckiego, od słowa Wand (ściana, skała). Pierwotna forma brzmiała zapewne Gewand (grupa skał) bądź Gähwand (stroma skała). Jednak według Mariusza Zaruskiego podobnie jak wiele innych nazw tatrzańskich, nazwa góry pochodzi od nazwiska góralskiego– ród Giewontów żyje do tej pory.
Pod Giewontem, fot:Elżbieta Grzegolec, portalgorski.pl
Ciekawostki:
Giewont jest górą-symbolem. Wycieczka na niego była niegdyś "chrztem bojowym" dla młodych taterników.
Kształtem przypomina sylwetkę śpiącego rycerza. Jedna z wersji legendy o rycerzach śpiących pod Tatrami, którzy obudzą się, gdy Polska znajdzie się w wielkim zagrożeniu, umiejscawia ich właśnie pod Giewontem. Związane jest to z tym, że w ścianach Giewontu znajdują się liczne jaskinie, m.in. Jaskinia Juhaska, Kozia Grota, Dziura w Szczerbie, Dziura nad Doliną Strążyską.
Masyw Giewontu i cała okolica (bo i Czerwone Wierchy, i Kasprowy) mają bardzo ciekawą budowę geologiczną. Sam Giewont wchodzi w skład tzw. serii wierchowej utworzonej głównie przez skały parautochtoniczne. Budują go skały osadowe, przede wszystkim wapienie i dolomity triasu oraz wapienie jury i kredy, jedynie na Kondrackiej Przełęczy znajdują się skały metamorficzne.
Masyw Giewontu położony jest w obrębie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wapienne podłoże sprzyja występowaniu bogatej flory roślin wapieniolubnych. Stwierdzono tutaj występowanie tak rzadkich w Polsce roślin, jak: ostrołódki polnej, rogownicy szerokolistnej, starca pomarańczowego, szarotki Hoppego, wierzby oszczepowatej, jastrzębca śląskiego, podejźrzona rutolistnego, potrostka alpejskiego.
W ścianach Giewontu przebywają w zimie kozice i jest to jedno z niewielu w polskich Tatrach miejsc, w których mogą przetrwać zimę.
Na Wielkim Giewoncie w 1901 r. ustawiono 15-metrowy żelazny (wys. całkowita krzyża to 17,5 m. Część jego jest umieszczona na stałe w skałach)- obiekt pielgrzymek religijnych, ale również niezwykle niebezpieczne miejsce w czasie burzy.
{youtube}wOWBk0LsIBs{/youtube}
Bartosz Michalak
źródła:
- Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Z. i W Paryscy, Poznań 2004;
- “Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- Tatry Polskie- przewodnik, J. Nyka, Latchoczew 2002.
