Tatry Bielskie jest to położone na Słowacji pasmo górskie będące częścią Tatr i jest ustawione poprzecznie do grani głównej Tatr. Z częścią położoną w obrębie Tatr Wysokich łączy się przez Przełęcz pod Kopą.
Tatry Bielskie z Obłazowej Przełęczy, źródło: portalgorski.pl
Tatry Bielskie od Tatr Wysokich są wyraźnie oddzielone dwoma dolinami walnymi:
-dolną częścią Doliny Kieżmarskiej,
-dolną częścią Doliny Jaworowej.
Grań główna Tatr Bielskich ma całkowitą długość ok. 15 km i ciągnie się od wschodnich podnóży Kobylego Wierchu w Tatrzańskiej Kotlinie po Dolinę Jaworową oddzielająca zachodni kraniec Tatr Bielskich (grzbiet Rogowej) od Tatr Wysokich.
Szczyty są tu wyraźnie łagodniejsze od tych znajdujących się w Tatrach Wysokich i tylko pięć z nich ma wysokość ponad 2000 m. a, jedynie 6% całego tego obszaru zajmują formacje skalne.
Tatry Bielskie z Czerwonej Skałki, fot: portalgorski.pl
Szeroka Przełęcz Bielska dzieli Tatry Bielskie na część zachodnią z wyższymi szczytami oraz łagodnie pofałdowaną część wschodnią, w której przełęcze mają średnie wcięcie tylko ok. 50 m. Wszystkie doliny Tatr Bielskich, nawet te najmniejsze, są szalenie urokliwe.
Do najbardziej znanych szczytów należą:
-Murań (Muráň) – 1890 m n.p.m.,
-Nowy Wierch, Nowy (Nový) – 2009 m n.p.m.,
-Hawrań (Havran) – 2152 m n.p.m. – najwyższy szczyt Tatr Bielskich,
-Płaczliwa Skała (Ždiarska Vidla) – 2142 m n.p.m.,
-Szalony Wierch (Hlúpy) – 2061 m n.p.m.,
-grzbiet Jatek z swoimi wzniesieniami.
W odróżnieniu od Tatr Wysokich i Zachodnich, Tatry Bielskie zbudowane są prawie wyłącznie ze skał osadowych: wapieni, margli i dolomitów. W krajobrazie zaznaczają się głównie jasne wapienie murańskie, które wieńczą szczyty.
Edward Passendorf napisze:
"Płoną purpury w zachodzącym słońcu na wschodnim krańcu Tatr."
Liczne zjawiska krasowe doprowadziły do powstania szeregu jaskiń. Najdłuższa z nich to słynna Jaskinia Bielska (1750 m), a najgłębsza to Jaskinia Strzystarska w Hawraniu (-201 m).
Wietrzenie wapieni doprowadziło do powstania na terenie Tatr Bielskich urodzajnych gleb, na których rozwinęła się bujna roślinność, która jest zdecydowanie bogatsza niż w Tatrach Wysokich. W graniowych partiach licznie występują kozice, które pod jesień łączą się w kierdele (kierdel– stado owiec i KOZIC właśnie w górach).
Ciekawa jest też fauna, szczególnie mięczaków i owadów.
Nazwa całego pasma wywodzi się od miasta– Białej Spiskiej, która już w IV w. otrzymała pastwiska i znaczne obszary leśne w środkowej i wschodniej części Tatr Bielskich. Obszary te należały niegdyś do Polski i okoliczna ludność (szczególnie ta starsza) ma często polskie korzenie.
Cieszyły się też Tatry Bielskie szczególną sławą wśród poszukiwaczy skarbów. Po zioła chodzili tutaj zielarze, korzeniarze i alchemicy, a bogatą florę badało wielu przyrodników. Założono tu na chwilę rezerwat łowiecki, w którym introdukowano nawet gatunki zwierząt obce rodzimej florze (bizony, koziorożce). W latach 1910–1925 niemieckie firmy, w rabunkowy sposób dokonały znacznych wyrębów lasów na północnych stokach. W Podspadach istniał duży tartak parowy.
Duży wkład w badaniach naukowych Tatr Bielskich mają polscy uczeni. Stanisław Eljasz-Radzikowski w latach 1893–94 opracował podstawowe nazewnictwo, geologię badał Walery Goetel (1918–1919), zaś szczegółową monografię geologiczną opracował Stanisław Sokołowski w 1948. Badania botaniczne prowadzili m.in. Bogumił Pawłowski, Zofia Radwańska-Paryska, Konstanty Stecki. W 1997 Władysław Cywiński, ratownik GOPR i TOPR, opracował dwutomową, szczegółową monografię taternicką.
Gdy chodzi o turystykę to ma ona tutaj długie, bo sięgające roku 1717 tradycje (wtedy to István Berzeviczy wszedł na Murań).
Obecnie, Tatry Bielskie (decyzją słowackiej Rady Ministrów) tylko w niewielkim stopniu są dostępne dla turystyki. Istniejące dawniej na ich terenie niektóre szlaki zamknięto i utworzono ścisły rezerwat.
TANAP prowadzi tu także akcję wyrębu zainfekowanych drzew przy częstym używaniu ciężkiego sprzętu, a nawet helikoptera.
Oparciem dla turystyki jest górskie Schronisko pod Szarotką, Schronisko nad Zielonym Stawem oraz liczne kwatery, hotele i ośrodki wczasowe w Jaworzynie Tatrzańskiej, Podspadach, Zdziarze i Tatrzańskiej Kotlinie.
{youtube}B4H9vbm4j6s{/youtube}
ŹRÓDŁA:
- “Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- "Tatry słowackie- przewodnik", J.Nyka, Latchoczew 2002;
- wikipedia;
- Internet.
