Beskid Żywiecki obfituje w niebosiężne szczyty, a jednym z nich jest m.in. Polica - najwyższa poza Tatrami góra Karpat, która w całości znajduje się na terytorium Polski i tworzy rozległe, pełne ciekawych miejsc pasmo.
Licząca 1369 m n.p.m. Polica jest najwyższym wierzchołkiem długiego pasma mającego swój początek na Przełęczy Krowiarki (1012 m n.p.m.) i ciągnącego się na północny-wschód aż ku dolinie Skawy. Oprócz najwyższego szczytu, do Pasma Policy zaliczają się m.in. także: Cyl Hali Śmietanowej (1298 m n.p.m.), Złota Grapa (1247 m n.p.m.) i Okrąglica (1239 m n.p.m.). Na południu masyw Policy sąsiaduje ze szczytem Czyrniec (1328 m n.p.m.) i opada w kierunku Przełęczy Zubrzyckiej (876 m n.p.m.) oraz ku dolinie Sidziny, północne zbocza Policy obniżają się natomiast w kierunku dolin Jaworzyny, Skawicy i Skawy. Na zachód od głównego pasma odchodzi z kolei boczne ramię z kulminacją Mosornego Gronia (1047 m n.p.m.).
fot. Pomnik ofiar katastrofy lotniczej na Policy
Na grzbiecie góry znajduje się rezerwat przyrody „Na Policy”, w którym ochronie podlega tutejszy las świerkowy. Rezerwat utworzony został w roku 1972 i nosi imię znanego językoznawcy, prof. Zenona Klemensiewicza. Powierzchnia rezerwatu zajmuje obecnie powierzchnię 13,21 ha.
Turystyka
Przez Policę biegnie czerwony szlak, którym na szczyt wejść można z Przełęczy Krowiarki (↑2.30 godz. ↓2 godz.) lub z Bystrej (↑5.20 godz. ↓4 godz). Bezpośrednio na wierzchołek prowadzi również szlak niebieski z Przełęczy Zubrzyckiej (↑1.50 godz. ↓1.15 godz.). Na grzbiet Pasma Policy (rejon Złotej Grapy) dostać się można także szlakiem zielonym z Zawoi (↑5.35 godz. ↓3.40 godz.) lub z Sidziny-Chorążowej (↑3.40 godz. ↓2.45 godz.). Na Cyl Hali Śmietanowej prowadzi natomiast szlak żółty z Zawoi Górnej przez Mosorny Groń (↑2.05 godz. ↓1.25 godz.). Wejście na Policę ze Złotej Grapy zajmuje ok. 50 min (↓40 min), podobne są również czasy podejścia/zejścia z Cylu Hali Śmietanowej.
Ważny węzeł szlaków znajduje się także przy schronisku na Hali Krupowej. Można się tu dostać wspomnianym już czerwonym szlakiem z Bystrej (↑4.15 godz. ↓3.05 godz.) i zielonym z Sidziny-Chorążowej (↑2.35 godz. ↓1.50 godz.). Inne opcje dojścia do schroniska to: szlak niebieski ze Skawicy (↑2.30 godz. ↓2 godz.), szlak żółty z Juszczyna (↑4.20 godz. ↓3.30 godz.) oraz szlak czarny z Sidziny-Wielkiej Polany (↑1.45 godz. ↓1.10 godz.). Czas dojścia z Hali Krupowej na Policę wynosi ok. 1.05 godz., przejście w kierunku przeciwnym zajmuje ok. 55 min.
fot. Widok z grzbietu Policy na Tatry
Z grzbietu Policy podziwiać można rozległą panoramę, która obejmuje m.in.: Pasmo Jałowieckie z Jałowcem; Beskid Śląski ze Skrzycznem; Beskid Mały z Czuplem, Magurką Wilkowicką, Leskowcem i Groniem Jana Pawła II; Beskid Makowski z Łysiną i Lubomirem; Beskid Wyspowy z Luboniem Wielkim, Śnieżnicą i Mogielicą; Gorce z Turbaczem oraz Pieniny i Tatry.
2 kwietnia 1969 roku o zbocza Policy rozbił się samolot pasażerski AN-24 PLL LOT, lecący z Warszawy do Krakowa. Piloci maszyny najprawdopodobniej zabłądzili w wyniku błędów nawigacyjnych (po katastrofie pojawiła się również teoria mówiąca o porwaniu samolotu), co kosztowało życie wszystkich osób na pokładzie – zginęło 53 ludzi, w tym m.in. wspomniany już prof. Klemensiewicz, którego imię nadano tutejszemu rezerwatowi. Katastrofę upamiętnia znajdujący się na szczycie Policy pomnik w kształcie ogona samolotu, przy którym umieszczono tablicę z nazwiskami ofiar oraz niewielki krzyż, wykonany z oryginalnych blach kadłuba AN-24. Na krzyżu tym umieszczono również inskrypcję poświęconą partyzantom, którzy podczas wojny działali w masywie Policy.
Ważnym punktem turystycznym w rejonie Policy jest schronisko PTTK na Hali Krupowej. Zostało ono zbudowane w roku 1935 na wysokości 1152 m n.p.m. i obecnie nosi imię zasłużonego działacza górskiego, twórcy Głównego Szlaku Beskidzkiego – Kazimierza Sosnowskiego. W roku 1944 obiekt został spalony przez Niemców, prowadzących obławę na polskich partyzantów i odbudowano go dopiero jedenaście lat później. Na ścianie budynku znajduje się pamiątkowa tablica poświęcona walkom partyzanckim. W schronisku jest też druga tablica, przypominająca o ostatniej wycieczce górskiej kardynała Karola Wojtyły przed wyjazdem na konklawe w roku 1978. Obiekt oferuje turystom bufet i 38 miejsc noclegowych.
Kolejnym atrakcyjnym miejscem jest Mosorny Groń. W zimie działa na nim ośrodek narciarski, oferujący m.in.: wyciąg krzesełkowy o długości 1420 m, kilka krótszych wyciągów orczykowych oraz 4 trasy zjazdowe o łącznej długości 2200 m.
Ciekawostki
- Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski opracowanej przez Jerzego Kondrackiego, Pasmo Policy nie stanowi osobnej jednostki i zalicza się do Pasma Babiogórskiego.
- Dawna nazwa Policy to Police, a całe pasmo nazywane było w związku z tym Pasmem Polic. Samo słowo „Police” ma źródła wołoskie i oznacza półkę na sery.
- Pasmo Policy przecina Wielki Europejski Dział Wodny, oddzielający od siebie zlewiska Morza Czarnego i Morza Bałtyckiego. Biegnie on od Przełęczy Krowiarki, przez Policę, zbocza Czyrńca i Przełęcz Zubrzycką.
- W paśmie Policy znajduje się największa z jaskiń Beskidu Żywieckiego - Oblica. Ma ona ponad 400 m długości i ok. 21 m głębokości. Znajduje się na wysokości ok. 700 m n.p.m. nad Skawicą.
- Przed rokiem 1918 od Przełęczy Krowiarki, przez Policę i masyw Czyrńca biegła granica Węgier i Galicji.
- W latach zaborów oraz w okresie międzywojennym w rejonie Policy biegł szlak przemytniczy nazywany tabakowym chodnikiem. Najpierw z Węgier do Galicji, a później już przez granicę Polski i Czechosłowacji szmuglowano nim tytoń.
- W rejonie Policy można natknąć się na resztki słupów granicznych, które w latach II Wojny Światowej wyznaczały granicę między Generalną Gubernią i Słowacją.
- W latach II Wojny Światowej masyw Policy był kryjówką dla licznych oddziałów partyzanckich AK (np. „Chełm”, „Huta Podgórze”), które dopuściły się m.in. ataków na oddział i posterunek niemieckiej straży granicznej w Sidzinie oraz Zubrzycy, wysadziły wiadukt w Juszczynie i rozbiły jednostkę żandarmerii w Skawicy. W odwecie Niemcy przeprowadzili w dniach 13-14 października 1944 roku na Policy wielką obławę, w której uczestniczyło ok. 6 tys. żołnierzy. Polskim bojownikom udało się uciec z pułapki, ale okupanci spacyfikowali wtedy przysiółek Maliny i spalili schronisko na Hali Krupowej.
- Na Przełęczy Malinowe (850 m n.p.m.) we wschodniej części Pasma Policy znajduje się pomnik upamiętniający zamordowanych przez Niemców mieszkańców przysiółka Maliny oraz poległych partyzantów, na pobliskiej Polanie Malinowe znajduje się z kolei tzw. partyzanckie mauzoleum - kaplica, przy której wmurowano tablice z nazwiskami żołnierzy AK oraz wspierających ich cywili.
fot. Schronisko na Hali Krupowej
- Na Okrąglicy znajduje się kaplica Matki Bożej Opiekunki Turystów, w której umieszczono epitafia poświęcone zmarłym ludziom gór.
- We wrześniu1978 roku w Paśmie Policy swoją ostatnią górską wycieczkę w Polsce odbył Karol Wojtyła. Jej trasa biegła ze Skawicy na Halę Krupową i na Przełęcz Krowiarki. Od roku 1998 odcinek ten oznaczony jest biało-żółtymi kwadratami i nosi oficjalną nazwę Szlaku Ks. Karola Wojtyły.
- Dawniej schronisko na Hali Krupowej nazywane było schroniskiem "Pod Policą". Dzisiejsza nazwa również jest jednak błędna, gdyż w rzeczywistości obiekt wcale nie znajduje się na Hali Krupowej, lecz na Kucałowej Przełęczy, w miejscu nazywanym Kucałową Halą.
- W pierwszą niedzielę października na Hali Krupowej odbywa się każdego roku zlot turystów górskich, uznawany za oficjalne zakończenie sezonu letniego.
- Na Hali Krupowej istniała na przełomie lat 60/70-tych ubiegłego wieku niewielka kapliczka. Uległa ona zniszczeniu w wyniku pożaru.
- Nazwa Syhlca, jednego z wierzchołków Pasma Policy, ma pochodzenie wołoskie i oznacza miejsce mokre, wilgotne. Jej źródłem są prawdopodobnie okoliczne potoki, które czasem również nazywane są Syhlcem.
- W rejonie Syhlca istniał dawniej kamienny kopiec, upamiętniający kobietę, która poniosła w tym miejscu śmierć. Nieszczęśnica wracała z odpustu w Zawoi do rodzinnej Zubrzycy Górnej i w górach zaskoczyła ją zamieć śnieżna.
- Hala Śmietanowa zawdzięcza swą nazwę słynnej rodzinie Śmietanów ze Skawicy. W roku 1699 wójt Skawicy, Jakub Śmietana był przywódcą lokalnego buntu chłopskiego, za co został ścięty na zamku w Lanckoronie.
- Wypas owiec na Hali Śmietanowej trwał nieprzerwanie od XVII wieku aż do lat 60-tych wieku XX. Schronienie dla zajmujących się owcami pasterzy zapewniały znajdujące się na hali szałasy.
- Inna nazwa Cylu Hali Śmietanowej to Kiczorka. Nazwa Mosornego Gronia pochodzi zaś od wołoskiego słowa „mosor”, oznaczającego wykonany z drewna czerpak.
- Położona we wschodniej części Pasma Policy Burdelowa Góra (761 m n.p.m.) zawdzięcza swą uroczą nazwę popularnemu wołoskiemu nazwisku Burdyl. Oznacza ono… zagrodę dla owiec.
- W leżącej u stóp Policy Sidzinie rosną cztery okazałe dęby, których wiek wynosi prawdopodobnie ok. 200-300 lat. Lokalne przekazy twierdzą jednak, że sadzonki drzew podarował mieszkańcom Sidziny król Jan Kazimierz w nagrodę za ich udział w walce ze Szwedami podczas Potopu.
- Na obrzeżach Sidziny znajduje się kapliczka z ludową rzeźbą Chrystusa upadającego pod krzyżem. Dawniej znajdowała się ona bliżej centrum wsi, lecz została przez mieszkańców przeniesiona, gdyż figura… budziła przerażenie wśród dzieci. Mieszkańcy Sidziny twierdzą też, że Jezus wiszący na innym z tutejszych krzyży… mruga oczami.
Adam Nietresta
