Śnieżnica to kolejny „klasyk” Beskidu Wyspowego i jeden z najlepiej rozpoznawalnych szczytów w tej części Karpat. Wyniosła sylwetka góry przyciąga nie tylko turystów, lecz także fanów białego szaleństwa, na których w zimie czeka tu popularna stacja narciarska.

Śnieżnica (1006 m n.p.m.)

Śnieżnica (1006 m n.p.m.) to typowo „wyspowa” góra, położona między miejscowościami: Kasina Wielka, Porąbka, Dobra i Gruszowiec. Na zachodzie szczyt ten sąsiaduje z Lubogoszczą (968 m n.p.m.), na wschodzie dolina Łosiny oddziela go od masywu Łopienia (961 m n.p.m.), natomiast na południu graniczy przez Przełęcz Gruszowiec (660 m n.p.m.) z Ćwilinem (1072 m n.p.m.). Śnieżnica ma trzy wierzchołki: najwyższy nosi nazwę Na Budaszowie, pozostałe – położone dalej na wschód – to Wierchy i Nad Stambrukiem. Po północnej stronie masywu istnieje od 1968 roku rezerwat przyrody. Początkowo jego powierzchnia wynosiła 8,57 ha, lecz w roku 2004 został zwiększony do 24,92 ha. Chroniona jest w nim głównie buczyna karpacka oraz kilka innych, rzadkich gatunków roślin. W rezerwacie można też natrafić na wychodnię skalną oraz niewielką i trudną do odnalezienia jaskinię nazywaną Piwnicą.

Zachód Słońca nad Śnieżnicą

Turystyka

Na szczyt Śnieżnicy prowadzą dwa szlaki turystyczne: niebieski z Kasiny Wielkiej (↑1.20 godz. ↓55 min) lub z Przełęczy Gruszowiec (↑40 min ↓30 min) oraz czarny ze Skrzydlnej (↑3.10 godz. ↓2.05 godz.). Zachodnie zbocza góry trawersuje też szlak zielony, biegnący obok ośrodka rekolekcyjnego i łączący Przełęcz Gruszowiec z ww. szlakiem niebieskim po stronie Kasiny Wielkiej (↑1.40 godz. ↓40 min).

Wspomniany już Młodzieżowy Ośrodek Rekolekcyjny znajduje się po zachodniej stronie Śnieżnicy, na wysokości ok. 840 m n.p.m. Jest to obiekt kościelny, lecz przyjmuje zarówno wycieczki zorganizowane, jak i turystów indywidualnych. Do ich dyspozycji jest m.in. 120 miejsc noclegowych, boiska sportowe oraz jadalnia z możliwością pełnego wyżywienia.

W zimie na Śnieżnicy (w Kasinie Wielkiej) działa popularna stacja narciarska. Oferuje ona trasy zjazdowe o łącznej długości ok. 2800 m, wyciąg krzesełkowy o długości 1100 m i wyciąg talerzykowy o długości 100 m. Do dyspozycji miłośników białego szaleństwa są m.in. także: karczma, szkółka narciarska i wypożyczalnia sprzętu.

Szczyt Śnieżnicy jest w całości pokryty lasem, a panoramy podziwiać można głównie ze stoku narciarskiego (widok m.in. na Lubogoszcz, Wierzbanowską Górę oraz Pasmo Lubomira i Łysiny), a także z Przełęczy Gruszowiec, z której widoczne są m.in. szczyty: Lubogoszczy, Łopienia i Lubonia Wielkiego, a w dali również Babia Góra.

Ciekawostki

- Przez Śnieżnicę i przez Przełęcz Gruszowiec biegnie dział wodny, oddzielający od siebie zlewiska Raby i Dunajca.

- Śnieżnica zawdzięcza swoją nazwę płatom śniegu, które wyjątkowo długo utrzymują się każdej wiosny w zagłębieniach terenu na północnym zboczu góry. W źródłach pochodzących z XIII wieku Śnieżnica występowała pod nazwą Snesna (Śnieżna), później określana była Śnieżną Górą, a obecna nazwa szczytu przyjęła się w XIV-XV wieku. Za sprawą trzech wierzchołków, Śnieżnica była też nazywana przez okolicznych mieszkańców Widłakiem lub Widlatą Górą.

- Na początku ubiegłego wieku na zboczach Śnieżnicy istniało kilka kamieniołomów. Prawdopodobnie od jednego z nich wywodzi się nazwa wschodniego wierzchołka góry - Nad Stambrukiem (niem. Steinbruch - kamieniołom).

- Według jednej z lokalnych legend, znajdująca się na Śnieżnicy jaskinia (wspomniana wcześniej Piwnica) prowadzi do tunelu łączącego górę z odległym szczytem Grodzisko. Inne podanie głosi, że jeden z miejscowych ziemian, zwany Pieniążkiem, postanowił kiedyś zbudować most między Śnieżnicą i sąsiednim Ciecieniem. Mieszkająca pod Babią Górą wiedźma doradziła mu, aby najpierw połączył obie góry sznurem. Pieniążek wykonał zadanie, lecz okoliczni pasterze sznur przecięli, co pokrzyżowało plany niedoszłego budowniczego.

- Miejscowe podania wspominają, że na Śnieżnicy zbudowali w XVIII wieku swój obóz konfederaci barscy. Na zboczach góry ukrywali się podobno również poborowi uciekający przed służbą w wojsku.

- Szczyt Śnieżnicy wykorzystywano dawniej do celów pasterskich. Wierzchołek góry był całkowicie odsłonięty i znajdowało się na nim kilka szałasów oraz wieża triangulacyjna.

- Na szczycie Śnieżnicy znajdowały się dawniej charakterystyczne kamienie graniczne. Najstarszy miał pochodzić z XVI lub XVII wieku, na innym znajdować się miały z kolei tajemnicze symbole: „W.G. N. 120”. Do naszych czasów zachował się podobno (trudno go odnaleźć) kamień z roku 1787, na którym umieszczono napis nawiązujący do osoby Stanisława Małachowskiego, marszałka Sejmu Wielkiego w latach 1788-1792. Kamienie te wyznaczały prawdopodobnie granice między dobrami należącymi do Kasiny Wielkiej, Gruszowca, Porąbki i Skrzydlnej.

- W odwecie za atak partyzancki, Niemcy przeprowadzili w 1944 roku pacyfikację Gruszowca. Okupanci zabili wielu mieszkańców wioski i spalili część zabudowań. Wydarzenie to upamiętnia umieszczony w Gruszowcu pomnik.

- Należący do kompleksu narciarskiego na Śnieżnicy parking znajduje się w miejscu, gdzie przed laty stał dworzec biegnącej przez Kasinę Wielką linii kolejowej.

- Ośrodek narciarski na Śnieżnicy dwukrotnie zdobywał nagrody w organizowanym przez portal Onet.pl i „Gazetę Krakowską” plebiscycie na najlepszą stację narciarską Małopolski.

- Ośrodek rekolekcyjny na Śnieżnicy został zbudowany z inicjatywy księdza Józefa Winkowskiego w roku 1928, lecz oficjalne otwarcie obiektu nastąpiło dopiero 8 lat później. Pierwotnie ośrodek należał do katolickiego stowarzyszenia Kongregacja Mariańska i pod jego skrzydłami działał do wybuchu II Wojny Światowej. Po wojnie Kongregacja została zdelegalizowana przez władze komunistyczne, a ośrodek przeszedł najpierw w ręce chrześcijańskiej organizacji YMCA, a następnie został przejęty przez państwo i zamieniony na schronisko górskie. Obiekt na Śnieżnicy uległ w tym czasie dużym zniszczeniom i groziła mu likwidacja, lecz po roku 1989 wrócił w posiadanie instytucji kościelnych, które przywróciły mu pierwotny kształt. Aktualnie właścicielem ośrodka jest Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży.

- Ośrodek rekolekcyjny na Śnieżnicy posiadał oryginalnie niewielką kaplicę, którą w roku 1968 przeniesiono do Raby Niżnej. Nowa kaplica zbudowana została w roku 2000 i umieszczono w niej podarowany przez Jana Pawła II obraz Matki Boskiej Śnieżnej. Jest to kopia wizerunku znajdującego się w Bazylice Santa Maria Maggiore w Rzymie.

Adam Nietresta