Po krótkim czasie nieobecności powracamy z nowym artykułem kontynuując cykl "medycyna w sporcie". Tym razem może o nie tak częstym urazie, który jednak zaniechany i zbagatelizowany może doprowadzić do opłakanych skutków. Liczne mikrourazy na jakie narażona jest ręka sportowca jak i kontakt z różnego rodzaju drobnoustrojami chorobotwórczymi powodują, że zakażenia te, szczególnie w sporcie wyczynowym mogą być znacznie uciążliwe i przemieniać się w bardziej skomplikowane kontuzje.

 

Zanokcica

Zanokcica należy do zakażeń tkanek budujących osadzenie paznokcia i rozwija się tuż przy jego podstawie. Początkowo obejmuje okolicę pod obrąbkiem naskórkowym lub też między macierzą paznokcia, a samym paznokciem. W cięższych przypadkach zakażenie umiejscawia się między macierzą a paliczkiem.

Objawy, postępowanie

Początkowo pojawia się tylko niewielkie zaczerwienienie i wrażliwość na dotyk. W tych przypadkach wystarczy stosowanie wilgotnych okładów z riwanolu, unieruchomienie zajętego palca oraz elewacja kończyny. Przy wytworzeniu się pęcherza naskórkowego konieczne jest jego nacięcie zapewniające odpływ treści ropnej. Nacięcie pęcherza naskórkowego nie jest bolesne i nie wymaga znieczulenia. Przy ropniu rozprzestrzeniającym się poniżej podstawy paznokcia dochodzi do szybkiego narastania ciśnienia tkankowego, co powoduje znaczną bolesność zajętego paliczka. Wymaga to drenażu przestrzeni podpaznokciowej. Zakażenie podstawy paznokcia zwykle powoduje obluźnienie płytki paznokciowej, co umożliwia umieszczenie sączka. Można też wykonać w paznokciu okienko ułatwiające odpływ wydzieliny. Przy obszerniejszym zakażeniu celowe wydaje się zdjęcie paznokcia zwłaszcza w przypadku zajęcia macierzy i przechodzenia zakażenia na paliczek. Konieczne jest wówczas nacięcie okołopaznokciowe, niekiedy z wycięciem zwłókniałego fałdu okołopaznokciowego lub też nacięcie obustronne (typu klapki) połączone z usunięciem podstawy paznokcia. Rany należy zaopatrzyć opatrunkiem gazowym uniemożliwiającym gromadzenie się treści ropnej. Leczenie bywa uzupełniane miejscową antybiotykoterapią, a ogólnoustrojowe podawanie antybiotyków jest zarezerwowane dla pacjentów o wzmożonym ryzyku zakażenia.

Zastrzał

Zastrzał najczęściej jest zakażeniem opuszki palca. Ropne zapalenia grzbietowej powierzchni palców i śródręcza są banalnymi zapaleniami okołowłosowymi (perifolliculitis), choć urastającymi niekiedy do wielkości czyraka, to nie powodującymi powikłań. Ropne zapalenia dłoniowej strony palców i śródręcza stanowią poważny problem, mogą bowiem prowadzić do znacznego uszkodzenia funkcji ręki (w szczególności zastrzał ścięgnisty i kostny). Tkanki dłoniowej powierzchni ręki są nie rozciągliwe, przebiegają tam naczynia i nerwy, a w pochewkach ścięgna otoczone troczkami. Dlatego obrzęk często przemieszcza się na stronę grzbietową gdzie tkanki są wiotkie i rozciągliwe. Może to być mylące i wymaga poszukiwania właściwej przyczyny obrzęku.

Przyczyną zastrzału jest przeważnie związana z małą raną kłutą opuszki palca. Zależnie od głębokości procesu zapalnego rozróżnia się  zastrzał podskórny, zastrzał ścięgnisty i zastrzał kostny.

Objawy, postępowanie

Zastrzał ścięgnisty jest spowodowany ukłuciem. Początkowo występuje obrzęk, zaczerwienienie i wrażliwość na dotyk. Pojawia się też wybiórcza bolesność w przebiegu pochewki ścięgnistej, przykurcz palca i ostry ból przy próbie jego prostowania. Ból szybko narasta, co jest związane z brakiem wolnej przestrzeni i wzrostem ciśnienia w tkankach. Wskazana jest szybka interwencja w postaci nacięcia zapobiegającego zniszczeniu ścięgien i postępowi zakażenia wzdłuż pochewek ścięgnistych aż do przedramienia. Stosowanie samych tylko antybiotyków jest nieskuteczne. Zabieg wymaga zwykle blokady palca lub krótkotrwałego znieczulenia ogólnego. W przypadku zajęcia paliczka dalszego (paznokciowego) konieczne jest nacięcie w kształcie „paszczy rekina”. Po nacięciu wprowadza się sączki lub płaty nawazelinowanej waty. Zapobiega to zamknięciu się rany i zablokowaniu odpływu treści ropnej. W zajęciach poduszeczek tłuszczowych paliczków środkowych i bliższych ropnie odbarcza się wykonując dwa równoległe nacięcia, po obu stronach, przyśrodkowo od pęczków naczyniowo-nerwowych i zakłada sączki metodą „na przestrzał”. Na ranę zakłada się opatrunek z antybiotykiem i unieruchamia palec.

W przypadku zajęcia pochewki ścięgnistej konieczne jest jej otwarcie z zastosowaniem drenażu przepływowego.

Zastrzał kostny najczęściej rozwija się w paliczku końcowym, rzadziej w innych paliczkach. Stosuje się antybiotykoterapię celowaną (w oparciu o okresowo powtarzany antybiogram) oraz unieruchomienie. Zapalenie kości prowadzi do demineralizacji całego paliczka lub jego części. Po odpowiednim leczeniu dochodzi często do odbudowy struktury kostnej i odzyskania funkcji, dlatego nie należy usuwać zmienionych zapalnie odcinków kości. W przypadkach zaawansowanych lub przy niepowodzeniach leczenia może zaistnieć konieczność resekcji paliczka. Należy pozostawić podstawę paliczka z przyczepami ścięgien, jeśli jest to możliwe. W innym przypadku wyciąć, jak najdalej dogłowowo głęboki zginacz palca wraz z paliczkiem środkowym. Ranę drenuje się i zbliża luźno jej brzegi czterema szwami.

200