Zapraszamy na kolejną odsłonę Leksykonu. Tym razem odwiedzimy słowacki masyw Młynarza, stanowiący wyjątkowe połączenie granitowych zerw z bujną tatrzańską roślinnością.
Młynarz (2170 m.n.p.m.)
Młynarz to rozległy i rzadko odwiedzany szczyt położony w jednym z najdzikszych rejonów Tatr Wysokich – górnym piętrze Dol. Białej Wody. Polscy turyści rozpoznają go przede wszystkim dzięki doskonale widocznemu z drogi do Morskiego Oka charakterystycznemu urwisku jego pobocznego wierzchołka – Młynarczyka. Tworzy ono niejako bramę ograniczającą wgląd tą długą dolinę.
Charakterystyczna ściana Młynarczyka w zimowej szacie., fot. Danka Zych/portalgorski.pl
Lokalizacja
Omawiany szczyt leży w bocznej, skręcającej na północ, odnodze grani Tatr, oddzielonej od niej w rejonie Żabiego Szczytu Wyżniego Młynarzową Przełęczą. Góruje zaś nad Dol. Białej Wody oraz jej wysoko położonymi piętrami: Dol. Żabich Stawów Białczańskich i Dol. Ciężką.
Jest to skomplikowany masyw, w którym wyróżnia się trzy główne szczyty – Wielkiego, Pośredniego i Małego Młynarza –, oraz szereg skierowanych na wschodnią stronę bocznych grzbietów z kilkoma mniejszymi, ale wybitnymi kulminacjami. Najdłuższa i najciekawsza jest przy tym grań opadająca z najwyższego szczytu, gwałtownie kończąca się wspomnianą wschodnią ścianą Młynarczyka. W tym właśnie odgałęzieniu znajduje się także Przeziorowa Turnia, która ze względu na podobieństwo do kamienia młyńskiego dała nazwę całemu masywowi.
Kierując się od Młynarzowej Przeł. (2087 m.n.p.m.) na północ wyróżniamy przede wszystkim następujące punkty:
- Widłowy Zwornik (ok. 2105 m.n.p.m.), od którego na południe odchodzi rozłożysta, zakończona Młynarzowymi Widłami, grańka Widłowej Turni,
- Wielki Młynarz (2170 m.n.p.m.), główny szczyt masywu. Jego pierwszym od południa wyraźnym odgałęzieniem jest ramię Niżniej Młynarzowej Kopy (ok. 1725 m.n.p.m.). W drugim zaś – skierowanej na wschód postrzępionej grani – znajdują się kolejno: Wyżnia Białowodzka Przeł. (ok. 1970 m.n.p.m), Młynarka (ok. 2010 m.n.p.m) wraz ze schodzącą na pd.-wsch. Wyżnią Młynarzową Kopą, Pośrednia Białowodzka Przeł. (ok. 1860 m.n.p.m), Upłazista Turnia (ok. 1880 m.n.p.m), Przeziorowa Turnia (1860 m.n.p.m), Niżnia Białowodzka Przeł. (ok. 1810 m.n.p.m), Nawiesista Turnia (1825 m.n.p.m), Młynarczykowa Szczerbina (1775 m.n.p.m), Młynarczyk (1785 m.n.p.m),
- Niżnia Młynarzowa Przeł. (2035 m.n.p.m),
- Pośredni Młynarz (ok. 2070 m.n.p.m),
- Jarząbkowy Zwornik (2005 m.n.p.m), od którego odchodzi Jarząbkowy Grzbiet ze Skoruszowym Mnichem (ok. 1770 m.n.p.m) oraz Jarząbkową Turnią,
- Mały Młynarz (1973 m.n.p.m.),
- Wyżnia Skoruszowa Przeł. (ok. 1780 m.n.p.m),
- grań Skoruszowej Turni (1804 m.n.p.m.) opadająca do doliny długim grzbietem – tzw. Skoruśniakiem.
Urwisko Młynarczyka góruje nad szlakiem biegnącym Dol. Białej Wody, fot. M. Wernik
Turystyka
Jedynym szlakiem poprowadzonym w pobliżu Młynarza jest ten biegnący dnem Dol. Białej Wody - widać z niego dobrze Małego Młynarza i pionowa zerwę Młynarczyka. Choć drogi wejściowe na sam szczyt nie są trudne nie został on, ze względu na ochronę przyrody, udostępniony dla turystów.
Wspinanie
Ciekawe taternicko są ściany mniejszych wierzchołków masywu: północno-wschodnia Małego Młynarza, wschodnia Młynarczyka oraz południowo-wschodnia Młynarzowych Wideł.
Pierwsza z nich może zapewnić amatorom prawdziwą górską przygodę: prawie 350 metrów wspinania, niebanalna orientacyjnie, poprzerastana słynnymi pionowymi kosówkami skała, skomplikowane podejście i zejście. Najbardziej znane drogi na Małym Młynarzu to Kurtykówka (pierwsza tatrzańska linia dla której zaproponowano wycenę VI+) i pokonująca wybitne zacięcie Sprężyna VI-. Znajduje się tu również poważna Direttissima poprowadzona w 1964 r. przez mocny zespół Chrobak-Heinrich-Mróz-Saduś pierwotnie jako VI A3, po uklasycznieniu wyceniona na VIII+.
Z kolei niżej położona ściana Młynarczyka jest stosunkowo łatwo osiągalna, a duża ilość okapów i przewieszenie od zawsze przyciągały poszukiwaczy trudności. Znajdziemy na niej zarówno mocne hakówki (w tym uklasycznioną w 1994 r. Szewską Pasję VIII-), jak i nowe ekstremalne linie (VO2max IX, Kastrator IX-).
Młynarzowe Widły wyrastają nad Ciężkim Stawem ciekawą, płytową w dolnej, a silnie przewieszoną w górnej części zerwą. Polecane są szczególnie drogi lewym filarem oraz środkiem ściany (Droga Plška z wariantami V+) .
Należy jednak pamiętać, że zgodnie z regulaminem TANAP-u do ruchu taternickiego udostępniona jest wyłącznie ściana Małego Młynarza, i to w okresie zimowym (21.XII-20.III).
Młynarz z Pośredniej Świstowej Turni, fot. www.portalgorski.pl
Historia
Masyw Młynarza – tak jak pozostałe szczyty otoczenia Dol. Białej Wody – eksplorowali w dużej mierze polscy taternicy. Należą do nich zarówno pierwsze wejścia na główny wierzchołek (L. Chałubiński z przewodnikami pomiędzy 1881-1885, zimą J. Lesiecki, J. Oppenheim w 1914 r.), pierwsze przejścia ścianowe (Depresja Korosadowicza na Małym Młynarzu pokonana w 1935 r.), jak i późniejsze rozwiązanie wielu ważnych problemów wspinaczkowych. Szczególnie intensywnie nasi wspinacze działali tu w latach 60. i 70. – wśród autorów dróg i powtórzeń znajdziemy nazwiska prawie całej ówczesnej czołówki. Do Dol. Białej Wody często chadzano w tamtych czasach przez góry, unikając tym samym biurokratycznych problemów związanych z odwiedzinami w „bratnim kraju bloku socjalistycznego”.
Warto też wspomnieć, że J. Kurczab, współautor powstałej w 1970 r., a wymienionej już wyżej Kurtykówki, wyceniając ją na VI+ otworzył drogę dla wykroczenia po za zamkniętą sześciostopniową skalę trudności. Było to posunięcie przełomowe i kontrowersyjne do tego stopnia, iż powtarzający linię Słowacy, dla których VI oznaczało trudności absolutne w zamkniętej skali, dali jej aż stopień mniej.
Bibliografia:
W. H. Paryski, „Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki”, Tom VII, Warszawa 1954
W. Cywiński, „Tatry. Przewodnik szczegółowy. Tom 6. Młynarz”, Zakopane 1998
fot. M. Wernik
T Czoper
