Kiedy docieramy do schroniska w Pięciu Stawach Polskich w oczy rzuca się potężny i długi odcinek grani głównej Tatr Wysokich, a wśród niej ścian Walentkowego Wierchu i oczywiście Liptowskie Mury.

Walentkowy Wierch (Valentková) (2156 m n.p.m.)

LOKALIZACJA:

Jest szczytem w zachodniej części grani głównej Tatr Wysokich na granicy polsko-słowackiej. Od Świnicy rozdziela go Walentkowa Przełęcz, a od Gładkiego Wierchu, Gładka Przełęcz. Grań łącząca Walentkowy Wierch ze Świnicą jest zwana Walentkową Granią.
Walentkowy Wierch to kopulasty wierzchołek, który przypomina raczej szczyty Tatr Zachodnich.
Ładnie wygląda gdy patrzymy na niego ze Świnicy lub Koziego Wierchu. Widok ze szczytu jest bardzo piękny i szalenie rozległy, tym bardziej że wrażenia potęgują tu śliczne i wielkie stawy leżące u podnóża Wierchu.

Widok od strony slowackiej na fragmenty Walentkowego wierchu i Walentkowej przełęczy, fot: Anna Kwinta

TURYSTYKA I WSPINANIE:

Na wierzchołek nie prowadzą żadne szlaki turystyczne, ale jest on dostępny dla wprawnych turystów wysokogórskich.
- granią od Gładkiej Przełęczy. Skala trudności "0"- bez trudności. Trasa bardzo atrykcyjna ze względu na widoki;
- z Przełęczy Liliowe. Skala trudności "0"- bardzo łatwo.

HISTORIA:

Pierwsze wejście należy do Teodora Eichenwalda, Ferdynanda Rabowskiego oraz przewodników: Jana Bachledy Tajbera i Wojciecha Tylki (05.08.1902 r.). Zimą natomiast jako pierwsi szczyt zdobyli S. Bujwid, K. Piotrowski i M. Trzebicki (01.01.1914 r.).

Widok od strony slowackiej na fragmenty Walentkowego wierchu i Walentkowej przełęczy, fot: Anna Kwinta

CIEKAWOSTKI:

Ważny szczyt pomiarowy. Wielokrotnie odwiedzany przez topografów wojskowych. Niegdyś był miejscem wypasu owiec.
Nazwa "Walentkowy Wierch" pochodzi podobno od niejakiego Walka, który miał wypasać woły na zboczach tego szczytu i wymyślili ją ponoć wspomniani autorzy opracowań kartograficznych.

Liptowskie Mury (słow. Liptovské múry)

POŁOŻENIE:

Stanowi część głównej grani Tatr (tej na odcnku od Wrót Chałubińskiego do Gładkiej Przełęczy albo jak podają niektóre źródła jedynie do Czarnej Ławki). Czasem mowa jest także odcinku od Cubryny do Świnicy.
Zbocza Liptowskich Murów opadają w kierunku Doliny Pięciu Stawów Polskich oraz do części Doliny Koprowej (Kôprová dolina), a konkretnie do Doliny Piarżystej (Piargová dolina).

Widok na Liptowskie Mury zimą od strony doliny Pięciu Stawów Polskich, fot: Anna Kwinta

Opis najważniejszych punktów na przedmiotowym odcinku grani (od Szpiglasowego Wierchu w kierunku północno-zachodnim, czyli w stronę Świnicy). Biorąc pod uwagę skalę trudności, nie jest to odcinek trudny technicznie i należy do jednego z najniższych w całej części głównej Tatr Wysokich:
-Szpiglasowy Wierch – 2172 m n.p.m.;
-Wyżnia Liptowska Ławka – przełęcz, 2055 m;
-Wyżni Kostur – 2083 m. (mało wybitny szczyt);
-Niżnia Liptowska Ławka – przełęcz, 2035 m;
-Niżni Kostur – 2055 m. (mało wybitny szczyt);
-Czarna Ławka – przełęcz, 1968 m.
Jest jeszcze grań Kotelnicy, ale o tym poniżej.

WSPINANIE I TURYSTYKA:

Wędrowanie po Liptowskich Murach daje możliwość zobaczenia wspaniałych widoków. Wysokogórski i typowo skalny widoki poszczególnych fragmentów Orlej Perci kontrastuje z łagodnymi zboczami Kop Liptowskich oraz skalno-piarżystych mas Miedzianego i Opalonego Wierchu.
Wzdłuż grani nie poprowadzono żadnych szlaków turystycznych. Istnieją jednak wytyczone trasy. Są to:
-przejście grani Liptowskich Murów na odcinku Gładka Przełęcz- przełęcz Wrota Chałubińskiego. Skala trudności na większości odcinków "0+"- łatwo, "0"- bardzo łatwo oraz jedno miejsce "I"- nieco trudno;
-znakowaną kiedyś ścieżką (obecnie nie) i podejście na Gładką Przełęcz od doliny Pięciu Stawów Polsich;
-istnieje także możliwość wejścia na Wrota Chałubińskiego nieoznakowaną ścieżką znad Ciemnosmreczyńskiego Stawu Niżniego- trasa ta nie nastręcza w zasadzie żadnych problemów technicznych.

Widok na Liptowskie Mury zimą od strony doliny Pięciu Stawów Polskich, fot: Anna Kwinta

HISTORIA:

Pierwsze przejścia:
-z Gładkiej Przełęczy na Niżni Kostur przypisuje się: Teodorowi Eichenwaldowi, Ferdynandowi Rabowskiemu, Janowi Bachledzie Tajber i Wojciechowi Tylce Suleji (5 sierpnia 1902 r.);
-z Niżniego Kostura na Szpiglasowy Wierch na szczyt dotarł Zygmunt Klemensiewicz (20 sierpnia 1905 r.);
-zimą i z Czarnej Ławki na Szpiglasowy Wierch na wierzchołek weszli: Adam Karpiński, Wilhelm Smoluchowski (8 kwietnia 1925 r.).

CIEKAWOSTKI:

Nazwa odnosi się do odcinka oddzielającego Podhale od Liptowa (stąd wzięto ona jej nazwę). Po raz pierwszy użył jej Stanisław Staszic, a nazwa "Kotelnica" pierwotnie oznaczała kotlinę u stóp grani. Przesunięta na grzbiet została zapewne wskutek nieporozumienia. Wielka ostoja kozic.
W latach trzydziestych XX wieku planowano wybudowanie drogi z Morskiego Oka przez Szpiglasową Przełęcz, granią Liptowskich Murów, przez Świnicę do Kasprowego Wierchu. Pomysłodawcą był ówczesny wiceminister komunikacji- Aleksander Bobkowski. Jednak, po licznych protestach, projekt zrealizowano jedynie na odcinku na Szpiglasową Przełęcz (budując tu szeroką ścieżkę zwaną często „ceprostradą”).

Kotelnica (słow. Kotolnica)

Jest to odcinek grani głównej Tatr Wysokich od Gładkiego Wierchu (2065 m n.p.m.) do Czarnej Ławki (1968 m n.p.m.). Przez grań przebiega granica polsko-słowacka. Od strony północno-zachodniej Kotelnica graniczy z Gładkim Wierchem, a od strony południowo-wschodniej z Niżnim Kosturem.
W grani wyróżnia się kilka garbów oddzielonych od siebie niewielkimi przełączkami (w kierunku od Gładkiego Wierchu do Czarnej Ławki):
-Gładka Ławka (Hladká lávka, 1965 m n.p.m.);
-Gładka Kotelnica (Hladká Kotolnica, 1990 m);
-Wyżnia Kotelnicowa Ławka (Kotelnicowa Przehyba, Vyšná kotolnicová lávka, Kotolnicová priehyba, 1975 m);
-Wielka Kotelnica (Veľká Kotolnica, 1987 m);
-Pośrednia Kotelnicowa Ławka (Przednia Kotelnicowa Ławka, Prostredná / Predná kotolnicová lávka, 1965 m);
-Pośrednia Kotelnica (Prostredná Kotolnica, 1980 m);
-Niżnia Kotelnicowa Ławka (Nižná kotolnicová lávka, 1955 m);
-Mała Kotelnica (Malá Kotolnica, 1974 m);
-Niżnia Czarna Ławka (Zadnia Czarna Ławka, Nižná / Zadná Čierna lávka, 1950 m);
-Czarna Kotelnica (Čierna (Východná) Kotolnica, 1963 m).
Poniżej Gładkiej Kotelnicy, a powyżej Czarnego Stawu Polskiego znajduje się Czarny Piarg, natomiast spod Wielkiej Kotelnicy w stronę Doliny Pięciu Stawów Polskich opada Usypisty Żleb.
Kotelnica według części źródeł stanowi fragment Liptowskich Murów, grani oddzielającej Dolinę Pięciu Stawów Polskich od Dolinki Kobylej, odgałęzienia Doliny Koprowej.

Poniżej zamieszczamy doskonały film, ukazujący piękno całej doliny Pięciu Stawów Polskich i gdzie widać grań główną Tatr Wysokich, a tym samym Walentkowy Wierch oraz Liptowskie Mury.

{youtube}vgw-CktIGcQ{/youtube}

Bartosz Michalak

ŹRÓDŁA:

- Tatry wysokie- przewodnik taternicki, W. H. Paryski, Warszawa 1984;
-Nieznane Tatry, L. Jaćkiewicz, Kraków 2010;
- Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Z. i W Paryscy, Poznań 2004;
-“Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie”, J. Kurczab, M. Wołoszyński, Warszawa 1991;
- Tatry Polskie- przewodnik, J. Nyka, Latchoczew 2002;
-Tatry Słowackie- przewodnik, J. Nyka, Latchoczew 2002.